سفارش تبلیغ
صبا ویژن

قائــــم

سبک زندگی6- وظایف حاکمان و کارگزاران

در آغازین‌ روزهای امسال و در آستانه روز جمهوری اسلامی ، سبک زندگی به "مشارکت سیاسی" اختصاص یافت و سبک سیاسی زندگی مردم مورد بازخوانی و تاکید قرار گرفت ؛ چندی بعد شماره پنجم سبک زندگی با عنوان "خوشخویی" ارائه و در باره "اخلاق انتخاباتی" بحث شد و اینک که انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و شوراهای شهر و روستای چهارم به عنوان "نماد مردم‌سالاری دینی" برگزار شده و مردم آگاه ایران با خلق "حماسه سیاسی" و حضور بیش از 70 درصدی خود در انتخابات ، دشمنان این مرز و بوم را مبهوت کرده و از حق خود برای انتخاب کارگزاران نظام استفاده و به وظیفه خویش در برهه حساس زمان ، هم‌چون گذشته عمل کرده و جناب دکتر حسن روحانی به عنوان یازدهمین رئیس قوه مجریه انتخاب شده است ، در آستانه تنفیذ حکم تحلیف ریاست جمهوری ، بر رئیس جمهور به عنوان "کارگزار" نظام است که به وظیفه خویش به درستی عمل نماید . انشاءالله

وظایف حاکمان و کارگزاران اسلامی

حاکم و کارگزار نظام اسلامی بر اساس معارف و آموزه‌های دینی باید ؛

الف) عدالت‌محور ،

صائب تبریزی در باره عدالت چه زیبا سرود :

عدالت عمر جاویدان دهد فرمانرایان را

سبیل خضر کن همچون سکندر آب حیوان را

و باز همو گفت :

عدالت کن در عدل آنچه یک ساعت به دست آید

میسر نیست در هفتاد سال اهل عبادت را

ب) مسئولیت‌پذیر ،

خیرخواه مردم ،

خویشتن را خیر خواهی خیرخواه خلق باش

زانکه هرگز بد نباشد نفس نیک‌اندیش را (سعدی) 

ج) مهربان با مردم ،

بر رعیت مهربانی و به ظالم قهرمان

می‌بری هرجا که باید لطف و قهر خویش کار(صائب تبریزی)

د) بخشنده و ساده‌زیست باشد وظایفی در قبال مردم و ملت جامعه‌اش دارد از جمله :

1 – دانش‌افزایی : تمهید مقدمات تربیت صحیح و رفع جهل و تعلیم علوم و فنون در عرصه‌ها و رشته‌های گوناگون و سوق‌دادن امت اسلامی به سمت تسخیر قله‌های رفیع دانش .

2 – امیدبخشی و تحیرزدایی : دنیای دنیاطلبان ، جامعه اسلامی را بر نمی‌تابد و لذا مدام برای فروپاشاندن آن فتنه می‌کنند . بر حاکم و کارگزار اسلامی است در شرایطی که امت دچار گمراهی و سردرگمی است ، نور امید را در دل‌های ناآرام آنان بیفشاند و مردم را از ناامیدی ، تفرقه و تحیر رهایی بخشد . چرا که "یکى از عواملى که در ذهنیّت کلّ جامعه، به قول روانشناسان "روان‌پریشى" به‌وجود مى‌آورد، ناامیدى و یأس است. گاهى عوامل گوناگونى هم پیدا مى‌شود که به‌طور طبیعى ایجاد یأس مى‌نماید یا امید را ضعیف مى‌کند. همین‌ها را تشویق نمودن و ناامیدى در مردم ایجاد کردن، خیلى خطاست. باید در مردم امید ایجاد شود ." (مقام معظم رهبری) و دسترسی به هدفهای والا در سایه امیدواری است . معظم‌له رسیدن به هدفهای والای انسانی را در سایه امید میسر دانسته و فرموده است: "این ملت بزرگ و شجاع و مؤمن و با قابلیت وقتى می‌تواند به هدفهاى والاى خود دسترسى پیدا کند که به جاى تزریق یأس و نومیدى، امید و آفاق روشن را در مقابل چشم نسل جوان این کشور بگشاید و به جاى ایجاد سوءظن و بدبینى، روح برادرى، وحدت، یگانگى و همدلى در میان مسئولان، و از قِبل مسئولان، در میان مردم توسعه پیدا کند."

چون خود گفتی که ناامیدی کفر است

فرمان تو بردم و امید آوردم (ابو سعید ابوالخیر)

3 – در دسترس مردم بودن : امام صادق(ع) می‌فرماید : هرکس کاری از کارهای مردم را بر عهده گیرد و عدالت پیشه کند و درِ خود را بر روی مردم بگشاید و موانع خود و آنها را از میان بردارد و خدمت به مردم را ملاک کار خود و نظر قرار دهد ، خدا را سزاست که او را در قیامت از هراس خطر آتش دوزخ امان دهد و به بهشت درآورد .

4 – تزکیه نفس و تهذیب : امیر مؤمنان حضرت علی(ع) می‌فرماید : هر کسی که رهبری مردم را می‌پذیرد باید پیش از آن که به تعلیم و تربیت دیگران بپردازد ، به تربیت خود همت گمارد و باید تربیت عملی او پیش از تربیت زبانی او باشد .

5 – حافظ اسرار مردم بودن : امیر مومنان علی(ع) در عهدنامه خود به مالک اشتر فرموده است : باید دورترین مردم از تو و مبغوض‌ترین آنان نزد تو کسانی باشند که در پی عیوب مردم هستند ... پس در پی عیوب مخفی مردم نباش . تو تنها وظیفه داری عیوبی را که برایت آشکار شده است ، تطهیر نمایی و خدا خود رد باره عیوبی که بر تو آشکار نشده داوری خواهد کرد .

پرده‌پوشی از صفات خداوندی است و پرده‌پوش باید بود تا ایمن باشی .

پرده‌پوش خلق باش از صد بلا ایمن نشین

تیره گردد از نفس آیینه چون ستار نیست(صائب تبریزی) .

6 – چشم‌پوشی از خطاها : از دیگر وظایف حاکمان و کارگزاران در نظام اسلامی چشم‌پوشی از خطاها و لغزش‌های مردم و احسان در حق نیکوکاران است . کما این که ما انسانها به در مقابل خطاهای خود از درگاه احدیت تقاضای عفو و بخشش داریم .

فعل‌هایی که زما دیدی و نپسندیدی

به خداوندی خود پرده بپوش ای ستار(سعدی)

7 – محبت به مردم : حضرت امام علی(ع) در عهدنامه مالک اشتر خطاب به او فرموده است : ... از اعماق دلت به مردم احساس رحمت داشته باشد و به آن‌ها محبت کن و لطف خود را از آنان دریغ مدار.

8 - حراست از مرزها : از دیگر وظایف حاکم اسلامی حراست از مرزهای جغرافیایی کشور با به کارگیری ابزارها و امکانات مناسب است .

9 – گزینش صالحان برای مسئولیتها : حضرت امام علی(ع) فرمود : سزاوار نیست برای حاکمان در سه مورد کوتاهی کنند : حراست از مرزها ؛ رسیدگی به حقوق پایمال‌شده ؛ گزینش شایستگان برای مسئولیتهای مختلف.

10 – حمایت از محرومان : امیرالمؤمنان علی(ع) فرموده است : خدا از حاکمان پیمان گرفته است که در برابر پرخوری ستمگران و گرسنگی مظلومان سکوت نکند .

11 – عدم اعتنا به سخن‌چینان : علی(ع) به مالک اشتر فرمود : ... ای مالک ! در تصدیق سخن‌چینان و چاپلوسان هرگز شتاب مکن ، زیر آنان حیله‌گر و فریبکارند ، هر چند خود را همانند خیرخواهان جلوه می‌دهند .

12 – پرهیز از دروغ و خیانت : حضرت امام رضا(ع) فرمود : هرگاه حاکمان دروغ بگویند باران نمی‌بارد و هرگاه سلطان ستم کند دولت سست و بی‌اعتبار می‌گردد .

 

پانوشت :

- امیرالمؤمنان حضرت علی(ع) : اَالعَدلُ جُنهُ الدُوَلِ یعنی عدالت سپر نگهبان حکومتهاست (غررالحکم،ص 340)

- پیامبر اعظم(ص) فرمود : کُلُّکُمْ رَاعٍ وَ کُلُّکُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِیَّتِهِ وَ الْأَمِیرُ الَّذِی عَلَى النَّاسِ رَاعٍ وَ هُوَ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِیَّتِه ... یعنی آگاه باشید همه شما در برابر تعهدات خود ، نگهبان و مسئولید . پس حاکم و کارگزار در مقابل مسئولتی که بر عهده دارد در برابر مردم مسئول و متعهد است .(ارشادالقلوب ، ج1 ، ص 184)

- امیرالمؤمنان حضرت علی(ع) :أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ لِی عَلَیْکُمْ حَقّاً وَ لَکُمْ عَلَیَّ حَقٌّ فَأَمَّا حَقُّکُمْ عَلَیَّ فَالنَّصِیحَةُ 190 لَکُمْ وَ تَوْفِیرُ فَیْئِکُمْ عَلَیْکُمْ و ... یعنی ای مردم ! به راستی من بر شما حقی دارم و شما نیز بر من حقی دارید ؛ اما حق شما بر من این است ه خیرخواه شما باشم .(نهج‌البلاغه ، خطبه 34)

- اما سجاد(ع) : ْ وَ تَکُونَ لَهُمْ کَالْوَالِدِ الرَّحِیم یعنی حاکم باید همنند پدری مهربان برای مردم باشد (الفقیه ، ج 2 ، ص 621)

- امیرالمؤمنان حضرت علی(ع) : اَفضَل اَلملوُکِ مَن اَعطِی ثَلاثَ خِصال : الافَهَ وَ الجوُدَ وَ العَدلَ یعنی برترین حاکمن و کارگزران کسانی‌اند که سه ویژگی به آنها داه شود : مهربانی ، بخشش و عدالت . (تحف العقول ، ص 319)

- امیرالمؤمنان حضرت علی(ع) : تَعْلِیمُکُمْ کَیْلَا تَجْهَلُوا وَ تَأْدِیبُکُمْ کَیْمَا تَعْلَمُوا یعنی این که شما را آموزش دهد تا جهل از میان شما برچیده شود . (نهج‌البلاغه ، خطبه 34)

- امیرالمؤمنان حضرت علی(ع) در وصف رسول گرامی اسلام(ص9 : فَهَدَاهُمْ بِهِ مِنَ الضَّلَالَةِ وَ أَنْقَذَهُمْ بِمَکَانِهِ مِنَ الْجَهَالَة یعنی ... خدا با فرستادن چیامبر ، مردم را از جهالت ، گمراهی و سرگردانی در آورد .(نهج‌البلاغه ، خطبه 1 ، بند 43)

- امیر مؤمنان(ع) : ِ فَأَعْطِهِمْ مِنْ عَفْوِکَ وَ صَفْحِکَ مِثْلِ الَّذِی تُحِبُّ وَ تَرْضَى أَنْ یُعْطِیَکَ اللَّهُ مِنْ عَفْوِهِ وَ صَفْحِه - به همان اندازه که دوست داری در حق تو عفو و گذشت داشته باشد از عفو و گذشت خود به مردم ببخش(نهج‌البلاغه ، نامه 53 ، 10-9)

- ْ وَ أَشْعِرْ قَلْبَکَ الرَّحْمَةَ لِلرَّعِیَّةِ وَ الْمَحَبَّةَ لَهُمْ وَ اللُّطْفَ بِهِمْ وَ لَا تَکُونَنَّ عَلَیْهِمْ سَبُعاً ضَارِیاً تَغْتَنِمُ أَکْلَهُمْ فَإِنَّهُمْ صِنْفَانِ إِمَّا أَخٌ لَکَ فِی الدِّینِ وَ إِمَّا نَظِیرٌ لَکَ فِی الْخَلْقِ یَفْرُط ( نهج البلاغه)

- امام علی(ع) : لَیْسَ یُحَبُّ لِلْمُلُوکِ أَنْ یُفَرِّطُوا فِی ثَلَاثٍ فِی حِفْظِ الثُّغُور – برای حاکم سزاوار نیست در حفظ مرزها کوتاهی کند.(نقل از تحف العقول ، ص 319)

- همان

- وَ مَا أَخَذَ اللَّهُ عَلَى أَوْلِیَاءِ الْأَمْرِ أَنْ لَا یَقِرُّوا عَلَى کِظَّةِ ظَالِمٍ وَ لَا سَغَبِ مَظْلُوم (الإحتجاج على أهل اللجاج، ج‏1، ص194)

- لَاتَعْجَلَنَّ إِلَى تَصْدِیقِ سَاعٍ فَإِنَّ السَّاعِیَ غَاشٌّ وَ إِنْ تَشَبَّهَ بِالنَّاصِحِین (نهج‌البلاغه ، نامه 53 ، بند 27)

- إِذَا کَذَبَ الْوُلَاةُ حُبِسَ الْمَطَرُ وَ إِذَا جَارَ السُّلْطَانُ هَانَتِ الدَّوْلَةُ وَ إِذَا حُبِسَت (الامالی ، مفید ، ص 310)

 

منابع

1 - مفاتیح‌الحیاه ، آیت‌الله جوادی عاملی ، بهار 1391/چاپ یازدهم

2 – نرم‌افزار گنجینه روایات ، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به نقل از منابع مندرج در پانوشتها

3 – نرم‌افزار درج مهر ، سازمان میراث فرهنگی(سابق) کشور

4 - http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=22233 

 


[ جمعه 92/5/11 ] [ 5:3 عصر ] [ ] [ نظرات () ]
.: Weblog Themes By WeblogSkin :.
درباره وبلاگ

موضوعات وب
صفحات دیگر
امکانات وب


بازدید امروز: 66
بازدید دیروز: 124
کل بازدیدها: 1236364