نوروز به معنای روز نو است و در اصطلاح رایج این مرز و بوم به نخستین روز فروردین گفته می‌شود. احادیثی در منابع روایی در این باره آمده است که برخی آن را تایید و برخی نفی کرده‌اند. به نظر می‌رسد رد و تایید در این روایات به لحاظ رسم‌های ناپسند و پسندیده نوروز باشد.

این احتمال هم وجود دارد که روایت تایید، شاید به جهت نزدیک بودن این روز با حادثه غدیر و ولایت حضرت امیرالمومنین(ع) باشد چرا که بر اساس برخی محاسبات ریاضی و نجومی، جریان غدیر در سال دهم هجرت در روز 27 اسفند ماه بوده است. پیامبر اکرم(ص) نیز تا سه روز جهت بیعت‌گرفتن در سرزمین غدیر درنگ فرمود. پس نوروز سال دهم هجری هم‌زمان با غدیر بود.

برخی سنت‌های خوب نوروز که اسلام به صورت کلی بر آنها تاکید دارد:

1.نظافت و خانه‌تکانی؛ از پیامبر (ص) نقل شده است: خداوند زیباست و زیبائى را دوست دارد و سخاوتمند است و سخاوت را دوست دارد و پاک است و پاکیزگى را دوست دارد،

2. نیکوکاری؛ از معصوم(ع) نقل است که فرمود: خداوند متعال نیکوکارى را براى آدمیان غنیمت قرار داده است،

3.کمک به نیازمندان، به ویژه خویشان و بستگان،

4.توجه به سالمندان؛ پیامبر اعظم(ص) فرمود: رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمودند: کسى که برترى پیرمرد سالمند را دانسته و به خاطر سن او احترامش نماید، خداوند او را از وحشت روز قیامت ایمن مى‏نماید،

5.مهر و محبت به یکدیگر، صله رحم و دید و بازدید دوستان(در نوروز امسال با توجه به شیوع ویروس کرونا، برای سلامتی مدافعان حریم سلامتی ملت دعا و غفران شهیدان این عرصه را از خداوند مسئلت کنیم و صله رحم غیرحضوری صورت گیرد)،

6.روی‌آوردن به پاکی و طهارت معنوی با رفتن به قبرستانها و اماکن مذهبی و زیارت‌گاه‌ها با ذکر و دعا. (نوروز امسال استثناءاً این مهم برای حفظ سلامتی خود و دیگران به تاخیر بیافتد و انشاءالله برای عید فطر جبران شود)

رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) قطعه شعری در وصف نوروز دارد که سه بیت آن تقدیم می‌گردد:

باد نوروز وزیده اســت به کوه و صحرا

 جامه عید بپوشــند، چه شاه و چه گدا

همه در عیـد به صحرا و گلستان بروند

 من سرمست، ز میخانه کنم رو به خدا

 عیــد نوروز مبارک به غنى و درویش‏

 یار دلـدار، ز بتخانه درى را بگشــــا

منابع :

1 - مفاتیح‌الحیاه، آیت‌الله جوادی عاملی، بهار 1391/چاپ یازدهم

2 - نرم‌افزار دیوان امام خمینی(ره)، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

3 – www.khamenei.ir

4 – نرم‌افزار گنجینه روایات، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی 

خدای سبحان ، نظام کیهانی و زمین و محیط زیست را آفرید و آن‌ها را در اختیار انسان نهاد تا او را بر اساس دستورهای خود بیازماید و ببیند که وی ... چگونه از این امانت الهی در مسیر طاعت خالق بهره می‌گیرد و با نعمت‌های زیست‌محیطی پروردگار چگونه رفتار می‌کند؟[1]

در آموزه‌های دینی توجه ویژه‌ای به محیط زیست شده و برای کسانی که در جریان احیا و نگهداری آن می‌کوشند پاداش مادی و معنوی فراوانی ذکر شده است ؛ رسول خدا(ص) می‌فرماید : هرکس درختی بکارد خدا به اندازه محصول آن برایش پاداش می‌نویسد .

آن حضرت در جای دیگر فرموده است : خدا پاک است و پاکی را دوست دارد، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد ... ، پس آستان زندگی خود را پاکیزه کنید[2] .

در صورت تمایل به مطالعه متن و مشروح مقاله اینجا را کلیک فرمائید

به نام خداوند خنداننده و گریاننده

قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُون

دین مبین اسلام، دین افراط و تفریط نمی‌باشد، بلکه رعایت شأن تعادل از مهم‌ترین شاخصه‌های آن است. اسلام با این که دین لذت‌گرایی مطلق نیست، انزوا و محرومیت از مواهب الهی را بر نمی‌تابد. شادی و شادمانی مشروع از جمله مواهب الهی است.

شادی و سرور یعنی خوش‌حالی و خوش‌حال ‌گشتن. واژه مخالف شادی، غم و اندوه می‌باشد که به گرفتگی دل معنا شده است.

دین مبین اسلام که معارف آن از طریق پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) به ما رسیده، با هرزگی، بزه‌کاری و پوچ‌گرایی مخالف است ولی راه‌های رسیدن به لذت‌های مشروع و ماندگار را ارائه می‌کند.

چهار سال قبل مقاله تقریبا مفصلی را درباره "شادزیستن" به رشته تحریر درآورده و در همین دیدارگاه درج نمودم که الحمدلله مورد استقبال نیز قرار گرفت. با توجه به تقارن سال جدید با ماه مبارک رجب و وجود اعیاد مبارک در این ماه و ماه شعبان، بر آن شدم تا عین آن مقاله را مجددا برای بازخوانی دوستان عزیز در دسترس قرار دهم. باشد که خداوند سالی توأم با سعادت و سلامت، و سرور و شادمانی برای همه ایرانیان مقدر فرماید.

برای مطالعه متن مقاله

سبک زندگی

بعد از فرمایش مقام معظم رهبری در مهر ماه سال 1391 پیرامون سبک زندگی، بر آن شدم تا سلسه‌ مطالبی را در باره "سبک زندگی" که برگرفته از تعالیم اسلامی است تنظیم و درج نمایم که اولین موضوع نوروز و دومین مطلب در باره مشارکت سیاسی بود و در شماره سوم که در آستانه سیزده فروردین 1392 مقارن با روز طبیعت با عنوان محیط زیست منتشر شد و اینک بازنشر می‌یابد.

محیط زیست

خدای سبحان، نظام کیهانی و زمین و محیط زیست را آفرید و آن‌ها را در اختیار انسان نهاد تا او را بر اساس دستورهای خود بیازماید و ببیند که وی ... چگونه از این امانت الهی در مسیر طاعت خالق بهره می‌گیرد و با نعمت‌های زیست‌محیطی پروردگار چگونه رفتار می‌کند؟

در آموزه‌های دینی توجه ویژه‌ای به محیط زیست شده و برای کسانی که در جریان احیا و نگهداری آن می‌کوشند پاداش مادی و معنوی فراوانی ذکر شده است؛ رسول خدا(ص) می‌فرماید: هرکس درختی بکارد خدا به اندازه محصول آن برایش پاداش می‌نویسد.

آن حضرت در جای دیگر فرموده است: خدا پاک است و پاکی را دوست دارد، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد ...، پس آستان زندگی خود را پاکیزه کنید. از این حدیث شریف نکاتی استنباط می‌شود:

1 . انسان خیلفه خداست و خلیفه خدا باید سنت و سیرت او را سیره خود قرار دهد.

2 . بوی خوش و پاکیزگی ، روح را لطیف می‌کند ، زیرا جان آدمی مجاور بدن او است.

3 . فرمان مذبور از منظر حدیث‌شناسی ، همگانی ، همیشگی و همه‌جانبه و فراگیر است.

4 . فضای پاک و خوش‌بو ، محبوب خدای جمیل است که زیبایی و خوش‌بویی را دوست دارد.

رسول گرامی اسلام(ص) فرمود سه گروه بر اثر سه کار ناروا از رحمت خدای سبحان دورند:

1 – کسی که مکان عمومی ]خیابان، سایه‌بان، بوستان و محل نزول مسافران[ را آلوده کند؛

2 – کسی که از آب نوبه‌ای(سهمیه‌بندی‌شده) جلوگیری کند؛ یعنی نوبت دیگران را رعایت نکند؛

3 – کسی که سد معبر کند و مانع عبور عابران شود.

اطفاء حریق و خودداری از آتش‌افروزی در طبیعت

پیامبر اعظم(ص) فرموده است : هر کس خطر آتش‌سوزی را از مسلمانان باز دارد بهشت بر او واجب می‌شود.

13 فروردین در فرهنگ ما ایرانیان روز طبیعت و گردش در صحرا و جنگل و بوستان است و لذا چه زیباست که از زیبایی‌های خدادادی بهره ببریم. زیبایی‌هایی که به قول سعدی شیرازی از غیب هزار لباس رنگارنگ بر آن پوشانده شده است تا ما مدهوش نگارش مهندسان غیب شویم:

مهندسان طبیعت ز جامه‌خانه غیب

هزار حله برآرند مختلف الوان

زکارگاه قضا در درخت پوشانند

قبای سبز که تاراج کرده بود خزان

پس بیائیم از زیایی‌های طبیعت بهره گیریم و با آتش‌زدن درختان، لگدمال‌کردن سبزه‌ها و در پایان روز با رهاکردن زباله در این سفره هزار رنگ، طبیعت را نیازاریم.

منابع:

1 - مفاتیح‌الحیاه، آیت‌الله جوادی عاملی، بهار 1391/چاپ یازدهم

2 – نرم‌افزار گنجینه روایات، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی

3 – نرم‌افزار درج مهر، سازمان میراث فرهنگی(سابق) کشور

پانوشت:

به نام خداوند خنداننده و گریاننده

قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُون

درآمد

دین مبین اسلام، دین افراط و تفریط نمی‌باشد، بلکه رعایت شأن تعادل از مهم‌ترین شاخصه‌های آن است. اسلام با این که دین لذت‌گرایی مطلق نیست، انزوا و محرومیت از مواهب الهی را بر نمی‌تابد. شادی و شادمانی مشروع از جمله مواهب الهی است.

مفهوم شادی و اندوه

شادی و سرور یعنی خوش‌حالی و خوش‌حال ‌گشتن. واژه مخالف شادی، غم و اندوه می‌باشد که به گرفتگی دل معنا شده است.(معین:1388)

ادامه مطلب...

سبک زندگی 7 – یازده نکته رضویه

یازدهم ذی‌القعده که امسال با 26 شهریور مصادف شده ، سال‌روز میلاد حضرت علی بن موسی الرضا امام هشتم (ع) است . به همین مناسبت این شماره "سبک زندگی" برگرفته از کلام گهربار آن حضرت می‌باشد . البته احصاء و درج همه آنچه سبک زندگی را از کلام حضرتش به ما می‌آموزد ، از عهده حقیر و حوصله این مقاله خارج می‌باشد و لذا 11 روایت کوتاه ولی پرمعنا به عدد روز میلاد آن حضرت تبرکاً تقدیم می‌‌گردد :

1.    علم‌آموزی : کسی که علم ندارد نباید از یادگیری شرم کند .

2.   صله رحم : خدا تقوای الهی را با صله رحم همراه ساخت ... .

3.   عقل : دوست هرکس عقل او ، و دشمنش جهل او است .(عترت)

4.   ایمان : ایمان چهار رکن است : توکل بر خدا ، رضا به قضای خدا ، تسلیم به امر خدا و واگذاشتن کار به خدا . (عترت)

5.   معاش خانواده : هر کس روزی را از راه حلالش بجوید و برای خود و خانواده‌اش هزینه کند همانا مجاهد در راه خداست ... .

6.   بوی خوش : خوب است که مرد هر روز از عطر و بوی خوش بهره گیرد ... .

7.   غذا خوردن و سلامتی :

1- به اندازه‌ای غذا بخور که متناسب بدنت باشد . بیشتر از آن ارزش غذایی ندارد ... .(مستدرک الوسائل،ج16،ص220)

2- اگر مردم کم غذا بخورند بدن‌هایشان اعتدال و استواری یابد .

8.   خواب [به موقع و به اندازه] به تن، قدرت و نیرو می‌بخشد .

9.   میوه بِه : بِه بخورید که موجب فزونی عقل است .

10. دوستی با یکدیگر : به دیدن یکدیگر بروید تا یکدیگر را دوست داشته باشید و دست یکدیگر را بفشارید و به هم خشم نگیرید .

11. قناعت : باید هزینه خود و خانواده‌ات بر پایه میانه‌روی باشد .

سالروز میلاد ستاره هشتم آسمان امامت و ولایت بر همه مسلمانان مبارک باد

پانوشت :

سلامتی سبک زندگی نیست ، بلکه ماحصل و پیامد سبک زندگی صحیح زندگی می‌باشد . هجده فروردین روز سلامتی و مصادف با روز جهانی بهداشت است . رعایت بهداشت جسمی و روانی در سطوح فردی و اجتماعی از امور حیاتی زندگی است و لذا روز سلامتی را بهانه قرار داده و در بخش چهارم سبک زندگی به این موضوع حیاتی می‌پردازم .

پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمود : نِعمَتانِ مَجهولتان الصِحَةِ وَ الاَمان. یعنی دو نعمتند که قدرشان مجهول است : صحت(سلامتی) و امنیت .

بهداشت را در سطوح فردی و اجتماعی به دو بخش بهداشت جسمی و روانی می‌توان تقسیم کرد . روایات فراوانی از ائمه اطهار علیهم‌السلام در باره بهداشت و نظافت وارد شده که معروف‌ترین آن "النظافه من الایمان" است و کوچک و بزرگ جامعه با آن آشنا هستیم . معارف و تعالیم اسلامی دریای بی‌کران است و لذا ضمن رعایت اختصار ، با استفاده از مجموعه‌ای از سخنان گهربار معصومین سلام‌الله علیهم اجمعین به صورت محوری نگاهی به این مهم خواهم داشت . چرا که

آب دریا را اگر نتوان گشید

پس به قدر تشنگی باید چشید

الف) نظافت و بهداشت فردی

اجتماع متشکل از آحاد  افراد جامعه است ، بنا بر این نظافت و بهداشت فردی ؛ بهداشت و سلامت جامعه و اجتماع را در پی خواهد داشت . بخشی از مهم‌ترین سفارشهای بهداشت فردی در معارف اسلامی عبارتند از : 

1 . شست‌و‌شوی سرو بدن در هفته یک بار به عنوان حق خدا ؛

2 . نخوابیدن در شب با دست چرب و شست‌وشوی دستها و استنشاق بعد از بیداری ؛

3 . گرفتن ناخن‌ها ؛

4 . تمیزکردن لثه‌ها ، مسواک زدن و خلال‌زدن ؛

5 . کوتاه‌کردن شارب و زدودن موهای زاید بدن ؛

6 . غسل جمعه کردن  ، شانه زدن موها و پوشیدن لباس پاکیزه ؛

7 . کوتاه کردن موی سر که باعث زدودن سر از آلودگی و روشن‌شدن دیده می‌گردد .

ساده‌گویی و ساده‌پوشی را

با نظافت به هـم به باید کرد(ملک‌الشعرای بهار) 

ب) نظافت و بهداشت عمومی

بهداشت عمومی نتیجه مراعات بهداشت افراد جامعه است و منظور از بهداشت عمومی ، آن بخش از رفتارهای بهداشتی فردی است که اثرات و پیامدهای آن متوجه دیگران و عموم می‌باشد از جمله :

1 . خودداری از دستشویی رفتن و بول‌کردن در کنار رودها ، راه‌های عبور و مرور ، زیر درختان میوه ، جلو درِ خانه‌ها ، آبهای راکد و ... ؛

2 . پاکیزه نگهداشتن حیاط و پیرامون خانه ؛

3 . شستن ظرفها و جاروکردن آستانه درِ منزل که باعث جلب روزی می‌شود ؛

4 . نهی از نگهداری زباله شبها در منزل ؛

5 . با صدای آهسته عطسه کردن و گرفتن دستها در جلو صورت موقع عطسه‌کردن ؛

6 . نهی از آب دهان انداختن ؛

7 . پرهیز از بول ]بعد از خروج از بدن[ ؛

 8 . وضوگرفتن پس از طهارت که ده حسنه دارد .

ج) بهداشت روان

راکب روح ، جسم و داشتن جسم سالم برای حمل روح ضروری است ولی روح ، بی‌نیاز از سلامتی نمی‌باشد چرا که روح نیز هم‌چون جسم در معرض تباهی قرار دارد . بهداشت عقل(خرد) شامل عقل نظری که راهنمای اندیشه بشر و عقل عملی که راهبر انگیزه انسان است .

عوامل تباهی عقل

1 . مستی شراب ؛

2 . مستی گناه که عقل را می‌زداید و وقار را کاهش می‌دهد ؛

اگر حق‌الیقین خواهـی برو از چرک هستیها

به آبی غسل ده جان را که از عین‌الیقین باشد(سیف فرغانی)

3 . خودپسندی(عُجب) که تباهی خِرَد را در بر دراد ؛

4 . همراهی با نادانان که عقل را می‌کاهد ؛

5 . بیهوده‌گویی که عقل را تباه می‌کند ؛

6 . زیاده‌روی در خوردن گوشت .

عوامل سلامت و رشد عقل :

1 . مصرف فراوان کدو ، زیرا موجب رشد مغز و افزایش عقل است ؛

2 . خوردن سرکه ، چرا که ذهن را تیز و عقل را افزون می‌کند ؛

برای سلامت ذهن و تقویت حافظه و رشد فهم عوامل مختلفی تاثیر دارند که تغذیه مناسب یکی از آنهاست .

3 . حجامت که مایه صحت بندن و قوت عقل است ؛

4 . خوشبوکردن خود در آغاز روز ؛

5 . اهمیت‌دادن به سلامت دل با دوری از گناه .

عوامل بیماری و مرگ دل

1 . پیمان‌شکنی ؛

سرم چون گوی در میدان بگرده

دلم از عهـــــد و پیمان بر نگرده(بابا طاهر)

2 . زیاده‌گویی ؛

3 . طولانی دانستن عمر ؛

4 . لهو و لعب ؛

5 . زیادی ثروت ؛

6 . تکرار گناه .

منابع

1 - مفاتیح‌الحیاه ، آیت‌الله جوادی عاملی ، بهار 1391/چاپ یازدهم

 2 – نرم‌افزار گنجینه روایات ، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی

3 – نرم‌افزار درج مهر ، سازمان میراث فرهنگی(سابق) کشور

پانوشت

بعد از فرمایش مقام معظم رهبری در مهر ماه سال قبل پیرامون سبک زندگی ، بر آن شدم تا سلسه‌ مطالبی را در باره "سبک زندگی" که برگرفته از تعالیم اسلامی است تنظیم و درج نمایم . اولین موضوع نوروز و دومین مطلب در باره مشارکت سیاسی بود و در این شماره که در آستانه سیزده فروردین مقارن با روز طبیعت است ، به محیط زیست می‌پردازم .

سوم) محیط زیست

خدای سبحان ، نظام کیهانی و زمین و محیط زیست را آفرید و آن‌ها را در اختیار انسان نهاد تا او را بر اساس دستورهای خود بیازماید و ببیند که وی ... چگونه از این امانت الهی در مسیر طاعت خالق بهره می‌گیرد و با نعمت‌های زیست‌محیطی پروردگار چگونه رفتار می‌کند؟

در آموزه‌های دینی توجه ویژه‌ای به محیط زیست شده و برای کسانی که در جریان احیا و نگهداری آن می‌کوشند پاداش مادی و معنوی فراوانی ذکر شده است ؛ رسول خدا(ص) می‌فرماید : هرکس درختی بکارد خدا به اندازه محصول آن برایش پاداش می‌نویسد .

آن حضرت در جای دیگر فرموده است : خدا پاک است و پاکی را دوست دارد، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد  ... ، پس آستان زندگی خود را پاکیزه کنید . از این حدیث شریف نکاتی استنباط می‌شود :

1 . انسان خیلفه خداست و خلیفه خدا باید سنت و سیرت او را سیره خود قرار دهد .

2 . بوی خوش و پاکیزگی ، روح را لطیف می‌کند ، زیرا جان آدمی مجاور بدن او است .

3 . فرمان مذبور از منظر حدیث‌شناسی ، همگانی ، همیشگی و همه‌جانبه و فراگیر است .

4 . فضای پاک و خوش‌بو ، محبوب خدای جمیل است که زیبایی و خوش‌بویی را دوست دارد .

رسول گرامی اسلام(ص) فرمود سه گروه بر اثر سه کار ناروا از رحمت خدای سبحان دورند :

1 – کسی که مکان عمومی ]خیابان ، سایه‌بان ، بوستان و محل نزول مسافران[ را آلوده کند ؛

2 – کسی که از آب نوبه‌ای(سهمیه‌بندی‌شده) جلوگیری کند ؛ یعنی نوبت دیگران را رعایت نکند ؛

3 – کسی که سد معبر کند و مانع عبور عابران شود .

اطفاء حریق و خودداری از آتش‌افروزی در طبیعت

پیامبر اعظم(ص) فرموده است : هر کس خطر آتش‌سوزی را از مسلمانان باز دارد بهشت بر او واجب می‌شود .

13 فروردین در فرهنگ ما ایرانیان روز طبیعت و گردش در صحرا و جنگل و بوستان است و لذا چه زیباست که از زیبایی‌های خدادادی بهره ببریم . زیبایی‌هایی که به قول سعدی شیرازی از غیب هزار لباس رنگارنگ بر آن پوشانده شده است تا ما مدهوش نگارش مهندسان غیب شویم :

مهندسان طبیعت ز جامه‌خانه غیب

هزار حله برآرند مختلف الوان

زکارگاه قضا در درخت پوشانند

قبای سبز که تاراج کرده بود خزان

پس بیائیم از زیایی‌های طبیعت بهره گیریم و با آتش‌زدن درختان ، لگدمال‌کردن سبزه‌ها و در پایان روز با رهاکردن زباله در این سفره هزار رنگ ، طبیعت را نیازاریم .

 پانوشت