نوروز به معنای روز نو است و در اصطلاح رایج این مرز و بوم به نخستین روز فروردین گفته می‌شود . احادیثی در منابع روایی در این باره آمده است که برخی آن را تایید و برخی نفی کرده‌اند . به نظر می‌رسد رد و تایید در این روایات به لحاظ رسم‌های ناپسند و پسندیده نوروز باشد .

این احتمال هم وجود دارد که روایت تایید ، شاید به جهت نزدیک بودن این روز با حادثه غدیر و ولایت حضرت امیرالمومنین(ع) باشد چرا که بر اساس برخی محاسبات ریاضی و نجومی ، جریان غدیر در سال دهم هجرت در روز 27 اسفند ماه بوده است . پیامبر اکرم(ص) نیز تا سه روز جهت بیعت‌گرفتن در سرزمین غدیر درنگ فرمود . پس نوروز سال دهم هجری هم‌زمان با غدیر بود .

برخی سنت‌های خوب نوروز که اسلام به صورت کلی بر آنها تاکید دارد :

1.      نظافت و خانه‌تکانی؛ از پیامبر (ص) نقل شده است: خداوند زیباست و زیبائى را دوست دارد و سخاوتمند است و سخاوت را دوست دارد و پاک است و پاکیزگى را دوست دارد، 

2.     نیکوکاری ؛  از معصوم(ع) نقل است که فرمود : خداوند متعال نیکوکارى را براى آدمیان غنیمت قرار داده است،

3.     کمک به نیازمندان ، به ویژه خویشان و بستگان ،

4.     توجه به سالمندان؛ پیامبر اعظم(ص) فرمود : رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمودند: کسى که برترى پیرمرد سالمند را دانسته و به خاطر سن او احترامش نماید، خداوند او را از وحشت روز قیامت ایمن مى‏نماید،

5.     مهر و محبت به یکدیگر ، صله رحم و دید و بازدید دوستان ،

6.     روی‌آوردن به پاکی و طهارت معنوی با رفتن به قبرستانها و اماکن مذهبی و زیارت‌گاه‌ها با ذکر و دعا .

رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) قطعه شعری در وصف نوروز دارد که سه بیت آن تقدیم می‌گردد :

باد نوروز وزیده اســت به کوه و صحرا

 جامه عید بپوشــند، چه شاه و چه گدا

همه در عیـد به صحرا و گلستان بروند

 من سرمست، ز میخانه کنم رو به خدا

 عیــد نوروز مبارک به غنى و درویش‏

 یار دلـدار، ز بتخانه درى را بگشــــا

 منابع :

1 - مفاتیح‌الحیاه ، آیت‌الله جوادی عاملی ، بهار 1391/چاپ یازدهم

2 - نرم‌افزار دیوان امام خمینی(ره) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

3 – www.khamenei.ir

4 – نرم‌افزار گنجینه روایات ، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی

به نام خداوند خنداننده و گریاننده

قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُون

درآمد

دین مبین اسلام، دین افراط و تفریط نمی‌باشد، بلکه رعایت شأن تعادل از مهم‌ترین شاخصه‌های آن است. اسلام با این که دین لذت‌گرایی مطلق نیست، انزوا و محرومیت از مواهب الهی را بر نمی‌تابد. شادی و شادمانی مشروع از جمله مواهب الهی است.

مفهوم شادی و اندوه

شادی و سرور یعنی خوش‌حالی و خوش‌حال ‌گشتن. واژه مخالف شادی، غم و اندوه می‌باشد که به گرفتگی دل معنا شده است.(معین:1388)

ادامه مطلب...

سبک زندگی 7 – یازده نکته رضویه

یازدهم ذی‌القعده که امسال با 26 شهریور مصادف شده ، سال‌روز میلاد حضرت علی بن موسی الرضا امام هشتم (ع) است . به همین مناسبت این شماره "سبک زندگی" برگرفته از کلام گهربار آن حضرت می‌باشد . البته احصاء و درج همه آنچه سبک زندگی را از کلام حضرتش به ما می‌آموزد ، از عهده حقیر و حوصله این مقاله خارج می‌باشد و لذا 11 روایت کوتاه ولی پرمعنا به عدد روز میلاد آن حضرت تبرکاً تقدیم می‌‌گردد :

1.    علم‌آموزی : کسی که علم ندارد نباید از یادگیری شرم کند .

2.   صله رحم : خدا تقوای الهی را با صله رحم همراه ساخت ... .

3.   عقل : دوست هرکس عقل او ، و دشمنش جهل او است .(عترت)

4.   ایمان : ایمان چهار رکن است : توکل بر خدا ، رضا به قضای خدا ، تسلیم به امر خدا و واگذاشتن کار به خدا . (عترت)

5.   معاش خانواده : هر کس روزی را از راه حلالش بجوید و برای خود و خانواده‌اش هزینه کند همانا مجاهد در راه خداست ... .

6.   بوی خوش : خوب است که مرد هر روز از عطر و بوی خوش بهره گیرد ... .

7.   غذا خوردن و سلامتی :

1- به اندازه‌ای غذا بخور که متناسب بدنت باشد . بیشتر از آن ارزش غذایی ندارد ... .(مستدرک الوسائل،ج16،ص220)

2- اگر مردم کم غذا بخورند بدن‌هایشان اعتدال و استواری یابد .

8.   خواب [به موقع و به اندازه] به تن، قدرت و نیرو می‌بخشد .

9.   میوه بِه : بِه بخورید که موجب فزونی عقل است .

10. دوستی با یکدیگر : به دیدن یکدیگر بروید تا یکدیگر را دوست داشته باشید و دست یکدیگر را بفشارید و به هم خشم نگیرید .

11. قناعت : باید هزینه خود و خانواده‌ات بر پایه میانه‌روی باشد .

سالروز میلاد ستاره هشتم آسمان امامت و ولایت بر همه مسلمانان مبارک باد

پانوشت :

به نام خداوند برانگیزاننده معلمان

تحجر و خشک‌مغزی همیشه تاریخ در مقابل بصیرت و آگاهی قرار داشته و متحجرین و خشک‌مغزها هیچ وقت آگاهی‌دهندگان و آموزگاران را بر نمی‌تابیدند و در صدد حذف آنان بوده‌اند . حذف معنوی از طریق ترور شخصیت و یا حذف جسمانی با ترور وجود جسمانیشان .

دوازدهم اردیبهشت از آن رو در کشور عزیزمان "روز معلم" نامیده شده است که ؛ در دوازدهم اردیبهشت سال 1358(80 روز بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی به رهبری امام خمینی) معلمی نمونه ، اسوه و "ثمره عمر" معمار کبیر انقلاب اسلامی به دست متجرین وقت که بر خود نام بی‌مسمای "فرقان" نهاده بودند ترور شد و به شهادت رسید .

مرتضی "عنده ربهم یرزقون" است و متجرین تروریست فی درک اسفل سافلین . چرا که طبق وعده الهی ؛ باطل رفتنی است و حق ماندگار .(...ُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقا...) . انشاء‌الله

سالروز شهادت علامه آیت‌الله مرتضی مطهری(ره) و روز معلم بر همه معلمان و آموزگاران ایران مبارک باد . بر روح آن معلم سفر کرده متنعم در سفره الهی درود می‌فرستیم و بر دستان همه معلمان بوسه شاگردی می‌زنیم .

سلامتی سبک زندگی نیست ، بلکه ماحصل و پیامد سبک زندگی صحیح زندگی می‌باشد . هجده فروردین روز سلامتی و مصادف با روز جهانی بهداشت است . رعایت بهداشت جسمی و روانی در سطوح فردی و اجتماعی از امور حیاتی زندگی است و لذا روز سلامتی را بهانه قرار داده و در بخش چهارم سبک زندگی به این موضوع حیاتی می‌پردازم .

پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمود : نِعمَتانِ مَجهولتان الصِحَةِ وَ الاَمان. یعنی دو نعمتند که قدرشان مجهول است : صحت(سلامتی) و امنیت .

بهداشت را در سطوح فردی و اجتماعی به دو بخش بهداشت جسمی و روانی می‌توان تقسیم کرد . روایات فراوانی از ائمه اطهار علیهم‌السلام در باره بهداشت و نظافت وارد شده که معروف‌ترین آن "النظافه من الایمان" است و کوچک و بزرگ جامعه با آن آشنا هستیم . معارف و تعالیم اسلامی دریای بی‌کران است و لذا ضمن رعایت اختصار ، با استفاده از مجموعه‌ای از سخنان گهربار معصومین سلام‌الله علیهم اجمعین به صورت محوری نگاهی به این مهم خواهم داشت . چرا که

آب دریا را اگر نتوان گشید

پس به قدر تشنگی باید چشید

الف) نظافت و بهداشت فردی

اجتماع متشکل از آحاد  افراد جامعه است ، بنا بر این نظافت و بهداشت فردی ؛ بهداشت و سلامت جامعه و اجتماع را در پی خواهد داشت . بخشی از مهم‌ترین سفارشهای بهداشت فردی در معارف اسلامی عبارتند از : 

1 . شست‌و‌شوی سرو بدن در هفته یک بار به عنوان حق خدا ؛

2 . نخوابیدن در شب با دست چرب و شست‌وشوی دستها و استنشاق بعد از بیداری ؛

3 . گرفتن ناخن‌ها ؛

4 . تمیزکردن لثه‌ها ، مسواک زدن و خلال‌زدن ؛

5 . کوتاه‌کردن شارب و زدودن موهای زاید بدن ؛

6 . غسل جمعه کردن  ، شانه زدن موها و پوشیدن لباس پاکیزه ؛

7 . کوتاه کردن موی سر که باعث زدودن سر از آلودگی و روشن‌شدن دیده می‌گردد .

ساده‌گویی و ساده‌پوشی را

با نظافت به هـم به باید کرد(ملک‌الشعرای بهار) 

ب) نظافت و بهداشت عمومی

بهداشت عمومی نتیجه مراعات بهداشت افراد جامعه است و منظور از بهداشت عمومی ، آن بخش از رفتارهای بهداشتی فردی است که اثرات و پیامدهای آن متوجه دیگران و عموم می‌باشد از جمله :

1 . خودداری از دستشویی رفتن و بول‌کردن در کنار رودها ، راه‌های عبور و مرور ، زیر درختان میوه ، جلو درِ خانه‌ها ، آبهای راکد و ... ؛

2 . پاکیزه نگهداشتن حیاط و پیرامون خانه ؛

3 . شستن ظرفها و جاروکردن آستانه درِ منزل که باعث جلب روزی می‌شود ؛

4 . نهی از نگهداری زباله شبها در منزل ؛

5 . با صدای آهسته عطسه کردن و گرفتن دستها در جلو صورت موقع عطسه‌کردن ؛

6 . نهی از آب دهان انداختن ؛

7 . پرهیز از بول ]بعد از خروج از بدن[ ؛

 8 . وضوگرفتن پس از طهارت که ده حسنه دارد .

ج) بهداشت روان

راکب روح ، جسم و داشتن جسم سالم برای حمل روح ضروری است ولی روح ، بی‌نیاز از سلامتی نمی‌باشد چرا که روح نیز هم‌چون جسم در معرض تباهی قرار دارد . بهداشت عقل(خرد) شامل عقل نظری که راهنمای اندیشه بشر و عقل عملی که راهبر انگیزه انسان است .

عوامل تباهی عقل

1 . مستی شراب ؛

2 . مستی گناه که عقل را می‌زداید و وقار را کاهش می‌دهد ؛

اگر حق‌الیقین خواهـی برو از چرک هستیها

به آبی غسل ده جان را که از عین‌الیقین باشد(سیف فرغانی)

3 . خودپسندی(عُجب) که تباهی خِرَد را در بر دراد ؛

4 . همراهی با نادانان که عقل را می‌کاهد ؛

5 . بیهوده‌گویی که عقل را تباه می‌کند ؛

6 . زیاده‌روی در خوردن گوشت .

عوامل سلامت و رشد عقل :

1 . مصرف فراوان کدو ، زیرا موجب رشد مغز و افزایش عقل است ؛

2 . خوردن سرکه ، چرا که ذهن را تیز و عقل را افزون می‌کند ؛

برای سلامت ذهن و تقویت حافظه و رشد فهم عوامل مختلفی تاثیر دارند که تغذیه مناسب یکی از آنهاست .

3 . حجامت که مایه صحت بندن و قوت عقل است ؛

4 . خوشبوکردن خود در آغاز روز ؛

5 . اهمیت‌دادن به سلامت دل با دوری از گناه .

عوامل بیماری و مرگ دل

1 . پیمان‌شکنی ؛

سرم چون گوی در میدان بگرده

دلم از عهـــــد و پیمان بر نگرده(بابا طاهر)

2 . زیاده‌گویی ؛

3 . طولانی دانستن عمر ؛

4 . لهو و لعب ؛

5 . زیادی ثروت ؛

6 . تکرار گناه .

منابع

1 - مفاتیح‌الحیاه ، آیت‌الله جوادی عاملی ، بهار 1391/چاپ یازدهم

 2 – نرم‌افزار گنجینه روایات ، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی

3 – نرم‌افزار درج مهر ، سازمان میراث فرهنگی(سابق) کشور

پانوشت

بعد از فرمایش مقام معظم رهبری در مهر ماه سال قبل پیرامون سبک زندگی ، بر آن شدم تا سلسه‌ مطالبی را در باره "سبک زندگی" که برگرفته از تعالیم اسلامی است تنظیم و درج نمایم . اولین موضوع نوروز و دومین مطلب در باره مشارکت سیاسی بود و در این شماره که در آستانه سیزده فروردین مقارن با روز طبیعت است ، به محیط زیست می‌پردازم .

سوم) محیط زیست

خدای سبحان ، نظام کیهانی و زمین و محیط زیست را آفرید و آن‌ها را در اختیار انسان نهاد تا او را بر اساس دستورهای خود بیازماید و ببیند که وی ... چگونه از این امانت الهی در مسیر طاعت خالق بهره می‌گیرد و با نعمت‌های زیست‌محیطی پروردگار چگونه رفتار می‌کند؟

در آموزه‌های دینی توجه ویژه‌ای به محیط زیست شده و برای کسانی که در جریان احیا و نگهداری آن می‌کوشند پاداش مادی و معنوی فراوانی ذکر شده است ؛ رسول خدا(ص) می‌فرماید : هرکس درختی بکارد خدا به اندازه محصول آن برایش پاداش می‌نویسد .

آن حضرت در جای دیگر فرموده است : خدا پاک است و پاکی را دوست دارد، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد  ... ، پس آستان زندگی خود را پاکیزه کنید . از این حدیث شریف نکاتی استنباط می‌شود :

1 . انسان خیلفه خداست و خلیفه خدا باید سنت و سیرت او را سیره خود قرار دهد .

2 . بوی خوش و پاکیزگی ، روح را لطیف می‌کند ، زیرا جان آدمی مجاور بدن او است .

3 . فرمان مذبور از منظر حدیث‌شناسی ، همگانی ، همیشگی و همه‌جانبه و فراگیر است .

4 . فضای پاک و خوش‌بو ، محبوب خدای جمیل است که زیبایی و خوش‌بویی را دوست دارد .

رسول گرامی اسلام(ص) فرمود سه گروه بر اثر سه کار ناروا از رحمت خدای سبحان دورند :

1 – کسی که مکان عمومی ]خیابان ، سایه‌بان ، بوستان و محل نزول مسافران[ را آلوده کند ؛

2 – کسی که از آب نوبه‌ای(سهمیه‌بندی‌شده) جلوگیری کند ؛ یعنی نوبت دیگران را رعایت نکند ؛

3 – کسی که سد معبر کند و مانع عبور عابران شود .

اطفاء حریق و خودداری از آتش‌افروزی در طبیعت

پیامبر اعظم(ص) فرموده است : هر کس خطر آتش‌سوزی را از مسلمانان باز دارد بهشت بر او واجب می‌شود .

13 فروردین در فرهنگ ما ایرانیان روز طبیعت و گردش در صحرا و جنگل و بوستان است و لذا چه زیباست که از زیبایی‌های خدادادی بهره ببریم . زیبایی‌هایی که به قول سعدی شیرازی از غیب هزار لباس رنگارنگ بر آن پوشانده شده است تا ما مدهوش نگارش مهندسان غیب شویم :

مهندسان طبیعت ز جامه‌خانه غیب

هزار حله برآرند مختلف الوان

زکارگاه قضا در درخت پوشانند

قبای سبز که تاراج کرده بود خزان

پس بیائیم از زیایی‌های طبیعت بهره گیریم و با آتش‌زدن درختان ، لگدمال‌کردن سبزه‌ها و در پایان روز با رهاکردن زباله در این سفره هزار رنگ ، طبیعت را نیازاریم .

 پانوشت