به نام او که بی‌همتا و یکتاست

جنگ نرم(Soft War)

مقدمه

ویژگی‌های ایران :

 ا - دارای مردمی مسلمان ، آرمان‌گرا و انقلابی ،

2 - دارای حکومتی مردمی ، ایدئولوژیک ، مستقل و ضد استکباری ،

3 - با تمدنی کهن ،

4 - دارای موقعیت راهبردی و تعیین‌کننده در دریا ، فلات و جلگه که به تعبیر نظامیان ؛ فلات ایران یکی از 14 نقطه راهبردی نظامی جهان است .

5 - دارای منابع غنی زیرزمینی ؛ ایران با بیش از 15 درصد ذخایر گازی جهان ، دومین کشور و در زمینه استخراج نفت با تولید 4 میلیون بشکه در روز ، دومین تولید کننده عضو اوپک و طبق تحقیقات جدید از نظر وجود ذخایر نفتی نیز رده دوم را در جهان داراست . (دهقان:139،11) دریای خزر سومین (و به گزارشی، دومین ) منبع کشف شده نفت و گاز جهان بعد از خلیج فارس است .

         بدیهی است که کشوری با این ویژگی‌ها مورد طمع استکبار است . کما این که طی سی سال گذشته به کرات و با شیوه‌های مختلف (جنگ تحمیلی ، کودتا ، آشوب و در سال‌های اخیر نیز به روش نرم) با مردم و نظام آن برخورد کرده‌اند .

1 - چیستی جنگ نرم

1 . قدرت نرم و قدرت سخت

قدرت نرم

مفهوم قدرت نرم (Soft Power) را اولین بار "جوزف نای" در سال 1990میلادی این‌گونه مطرح و تعریف نمود : " قدرت نرم توانایی کسب چیزی است که می‌خواهیم از طریق جذب به جای اجبار به دست می‌آوریم" به نظر نای اساس قدرت نرم بر ارزش‌ها نهاده شده است  .(حسن‌بیگی : 86 ،51)

منابع اصلی قدرت نرم از نظر نای  :

1 - فرهنگ آن کشور (آن بخش‌هایی که برای دیگران دارای جذابیت است) .

2 - ارزش‌های سیاسی (در مواردی که در داخل و خارج کشور مورد توجه باشد) .

3 - سیاست خارجی (در صورتی که قانونی و مسئولانه به نظر برسد) .(نای : 87 ، 168)

بازیگران غیرحکومتی قدرت نرم :

1 - تشکل‌های غیردولتی (N.G.Os) فقط در دهه 1990 .م از شمار تقریبی 6000 به 26000 رسیده است .

2 - سازمان‌های بین‌حکومتی مانند سازمان ملل یا سازمان تجارت جهانی .

3 - ایدئولوژی و سازمان‌های بنیادگرا مثل القاعده . "قدرت نرم اسلامگرایان یک نشانه آزاردهنده و یک اخطار است ... ." (همان : 178)

قدرت سخت  : بنا براین ؛ قدرت سخت توانایی کسب چیزی است که می‌خواهیم از طریق اجبار(کودتا و حمله نظامی) به دست می‌آوریم. 

 قدرت در عصر جهانی اطلاعات

مقایسه سرمایه‌گذاری در قدرت نرم و قدرت سخت

آرمان‌ها و ارزش‌های انقلاب اسلامی به مثابه قدرت نرم ایران :

الف ) ایجاد و استقرار حکومت اسلامی شامل مقوله‌های :

1ـ قرائت اصیل از اسلام و برقراری حاکمیت الهی ،

2 ـ حکومت مبتنی بر ولایت فقیه ناشی از اندیشه‌های امام خمینی ( ره) ،

3 ـ تشکیل جامعه اسلامی .

ب) استقلال و نفی وابستگی و سلطه شامل : 

1 ـ نفی سلطه‌گری در داخل (سلطه‌گری توسط یک فرد یا گروه بر مردم)،

2 ـ نفی سلطه‌پذیری از خارج (نفی سلطه فرهنگی ، سیاسی و اقتصادی بیگانه ) .

ج) برقراری عدالت اجتماعی شامل :

1 ـ اجرای عادلانه قوانین ( تساوی همگان در برابر قانون ) .

2 ـ توزیع عادلانه ثروت و در آمد ملی .( بهمن : 88 ،304)

2 . تهدیدات سخت و جنگ نرم :

اساسا در جنگ نرم تهدیدات سخت جایگاه حائز اهمیتی ندارد ، مگر مقدمه‌ای باشد برای اجرا و عملیاتی کردن جنگ نرم . مثلا استفاده از تهدید سخت به منظور توجیه انجام تغییر به روش نرم در اذهان مردم کشور هدف و هم‌چنین افکار عمومی مردم و حامیان خویش .

ابعاد تهدید نرم

1 - تهدید نرم در حوزه سیاسی : تهدید اعم از سخت و نرم در حوزه سیاسی به دنبال ایجاد بی‌ثباتی دولت است .

2 - تهدید نرم در حوزه فرهنگی - اجتماعی : هرگونه اقدامی که به تغییر در الگوهای رفتاری منطبق با ارزش‌های نظام حاکم باشد در زمره تهدیدات نرم آن حوزه قرار می‌گیرد .

3 - تهدید نرم در حوزه دفاعی - امنیتی : هرگونه اقدامی که منجر به تغییر در فرهنگ و الگوهای دفاعی گردد در زمره تهدیدات نرم حوزه نظامی قلمداد می‌شود که می‌تواند منبعث از وابستگی به تولیدات علمی و آموزشی ناکارآمد دشمن باشد ... . (حسن‌بیگی : 86 ،16)

 منابع تهدید نرم (بسترهایی که تهدید ، آن‌ها را فعال می‌کند):

1 - رسانه‌ها : که در باورها ، ارزش‌ها ، اعتقادات ، تصاویر ، ادراکات و ذهنیات جامعه تحول ایجاد می‌کند .

2 - ایدئولوژی‌های معارض با ایدئولوژی نظام سیاسی مستقر : چون ایدئولوژی یکی از مهم‌ترین منابع قدرت است .

3 - جذابیت و مطلوبیت سیاست‌ها و روندهای جاری عامل قدرت . در غیر این صورت عملا امکان شکل‌گیری تهدید نرم حریف وجود ندارد .

4 - بهره‌مندی از فناوری ارتباطی قوی و کارآمد : برای تحت تاثیر قراردادن دیگران با استفاده از امکانات و فناوری ارتباطی روز .

5 - برخورداری از شبکه روابط وسیع و کارآمد با عناصر موثر  در هدف ، به گونه‌ای که بتوان از آن طریق دسترسی به اهداف را تسهیل نمود .

6 - برخورداری از یک دیپلماسی قوی و کارآمد و تاثیرگذار در هدف برای وادار کردن (یا متقاعد کردن) حریف به پذیرش سیاست‌های حریف بدون هیچ‌گونه مقاومتی .

7 - همانگی لازم بین سیاست‌های اعلامی و سیاست‌های اعمالی .(حسن‌بیگی :86 ،17 و 18)

3 - جنگ سخت و جنگ نرم

جنگ سخت

جنگ در فرهنگ علوم سیاسی و علوم اجتماعی ؛ کشمکش مسلحانه یا ستیزه خشن و منظمی است بین دو یا چند کشور با ویژگی‌هایی چون :

1 - مسلحانه است ، 2 - دامنه گسترده دارد ، 3 - کم و بیش مداوم است ، 4 - به قصد قبولاندن هدف سیاسی یا منظور ملی است ، 5 - مجموعه‌ای از قوانین و مقررات معین را بر کشوهای درگیر مرتب می‌کند.

این تعریف جنگ سخت است .

 جنگ نرم

با توجه به تعریف جنگ سخت می‌توان گفت جنگ نرم ؛ کشمکش غیرمسلحانه یا ستیزه غیرخشن و منظمی است بین دو یا چند کشور . بنا بر این جنگ نرم همه ویژگی‌های جنگ سخت را دارد ، الا مسلحانه و خشن بودن . هم‌چنین جنگ نرم از قوانین و مقررات معین معاف است . مهم‌ترین ویژگی مشترک جنگ نرم با جنگ سخت ، قصد قبولاندن هدف سیاسی به کشور هدف است .

4 - جنگ نرم به عنوان راهبرد تغییر (رژیم ، رفتار و ساختار)

روی‌کردهای  آمریکا در برخورد با جمهوری اسلامی ایران :

·         روی‌کرد اول تمرکز بر تغییر رفتار از طریق اعمال تحریم‌های اقتصادی و منزوی‌کردن جمهوری اسلامی .

·         روی‌کرد دوم خواهان تغییر نظام ایران بود که از دو طریق دنبال شد :

اول ) مبنتی بر تقابل‌گرایی که نومحافظه‌کاران متاثر از لابی صهیونیستی آن را دنبال می‌کنند . به کارگیری قدرت سخت با تحمیل و حمایت از جنگ هشت ساله عراق بر ضد ایران . جنگ تحمیلی عراق علیه ایران که بزرگترین واکنش ایالات متحده در قبال انقلاب اسلامی ایران بود ، علی رغم حمایت‌های بی‌شائبه غرب و در صدر آن آمریکا از رژیم بعثی عراق ، در اهداف از پیش تعیین‌شده خود نا کام ماند . نومحافظه‌کاران (معماران این روی‌کرد) ، اسلام سیاسی را مهم‌ترین دشمن آمریکا می‌دانند که جمهوری اسلامی نیز نماینده آن است .

"مهار دوجانبه" بعد از اولین جنگ خلیج فارس مطلوب لابی اسرائیل بود . این لابی با بزرگ‌ترین و فوری‌ترین تهدید خواندن جمهوری اسلامی ایران برای منطقه و خاورمیانه ، آمریکا را برای حمله نظامی بر ضد ایران ترغیب کرده است .راهبرد بلندمدت این لابی بر ضد ایران شامل چند عنصر است :

• ایجاد تاخیر در افزایش توان ایران ،

• ایجاد بازدارندگی و مهار با استقرار سیستم ضدموشکی در مقابل سلاح هسته‌ای ایران ،

• اجبار به عقب‌نشینی هسته‌ای از سوی ایران . (عبدالله‌خانی :85 ، 130 تا 159)

دوم ) که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و به خصوص پس از رخداد 11 سپتامبر 2001 با حمایت بیشتری دنبال شده است ، به استفاده از "قدرت نرم"‌ و توسل به شیوه‌های "براندازی نرم" باز می‌گردد . این دیدگاه با اتکاء بر راهبرد "فشار از بیرون و تغییر از درون" و همچنین "منازعات غیرخشونت‌آمیز" ، حمایت از حرکت‌های داخلی در ایران را برای تغییر آرام ، مد نظر قرار داده است .

        مؤسسات و مخازن فکری : "شورای انگلیسی ـ آمریکائی امنیتی" ؛ "موسسه مطالعاتی بروکینگز" در آمریکا ؛ "اینتر پرایز" با فعالیت مایکل لدین ، برنارد لوئیس و سام براون بک ؛ "هادسون" ؛ "انستیتوی سیاست خارجی" و مؤسسات متعدد دیگر آمریکائی پیگیر و مجری این اعتقاد هستند .(بهمن : 88 ،223).

البته در این روی‌کرد یک جریان دیگری به دنبال تعامل‌گرایی است . معماران این روی‌کرد معتقدند مداخله آمریکا با هدف براندازی ، ایران را کاملا می‌تواند تقویت کند . آن‌ها شوروی سابق را مثال می‌زنند که آمریکا علی‌رغم تضاد ایدئولوژیک ، آن را تحمل کرد و ارتباط و تعامل داشت .

نظریه جنگ نرم در هدف با جریان خشونت‌گرا موافق است . این نظریه در درجه اول معتقد است اقدام خشونت‌آمیز ، خصوصا عملیات نظامی ، نفرت ایرانیان از آمریکا را ریشه‌دار می‌کند و امکان روی کار آمدن یک دولت هوادار آمریکا را با مشکل مواجه می‌کند . ضمن این که برای چندین دهه بی‌ثباتی و ناامنی را بر خاورمیانه مستولی خواهد کرد . به اعتقاد این جریان ، ایران به علت برخورداری از سوابق دموکراسی و ... از استعداد بالایی برای تغییر به روش‌های غیرخشونت‌آمیز را دارد .

ره‌یافت‌های این روی‌کرد :

اول) "دیپلماسی سیاه" که روش سخت‌افزاری را ناکارآمد می‌داند و تجربیات "رنگارنگ" در گرجستان ، اوکراین و قرقیزستان را مد نظر دارد . دیپلماسی سیاه ؛ سرنگونی جمهوری اسلامی ایران از طریق ایجاد روابط سیاسی و رسمی و استفاده از نخبگان پوزیسیون را کارپایه خود قرار داده است . یعنی افزایش منابع و امکانات آمریکا برای سرنگونی جمهوری اسلامی ایران از طریق روابط سیاسی. این یعنی تقابل‌گرایی تعامل‌گرایانه که بیشتر از سوی مؤسساتی چون "کمیته خطر کنونی" ، "بنیاد اعانه ملی برای دموکراسی" ، "مؤسسه هوور" و "بنیاد دفاع از دموکراسی" ترویج می‌شود .

دوم) "فروپاشی" و مردود دانستن هرگونه رابطه رسمی با ایران . این ره‌یافت در راس توجه نظریه‌پردازان و کارشناسان جنگ نرم امریکایی قرار گرفته است . هدف این ره‌یافت ؛ جوانان ، زنان ، دانشجویان ، کارگران ، قومیت‌ها ، اقلیت‌های مذهبی ، جامعه هنری ، فرهیختگان و حتی هم‌جنس‌بازان می‌باشند .

ساماندهی طرحی تحت عنوان "یاوری به دموکراسی" ، طراحی و اجرای روش‌های غیرخشونت‌آمیز ، راه‌اندازی جنبش‌های فرهنگی - اجتماعی و ایجاد اتحاد در اپوزیسیون خارجه‌نشین مهم‌ترین موضوعات مورد توجه این ره‌یافت است .(همان : 36 و 176)

بعضی از اقدامات نرم آمریکا بر ضد ایران

1 – بیانیه رسمی در 14 ژوئن 2003 در حمایت از دانشجویان بازداشتی ،

2 – صدور بیانیه کاخ سفید در 12 ژوئیه 2005 در اعتراض به بازداشت اکبر گنجی و اعلام دفاع از وی تا زمانی که برای آزادی مبارزه می کند .

3 – بیانیه رییس جمهور در 16 ژوئن 2005 در خصوص انتخابات ریاست جمهوری مبنی بر نبود نشانه‌ای از دموکراسی و اعتراض به رد صلاحیت 1000 نفر در انتخابات.

4 – نشست کنگره آمریکا با علی افشاری و اکبر عبدی در مارس 2006 با عنوان "افق‌های دموکراسی در ایران“ با حضور سناتور اریک سنتروم که عامل طرح و تصویب پروژه ضد ایرانی "طرح حمایت از دموکراسی در ایران“ بوده است .

5 – تصویب یک و نیم میلیون دلار در سال 2004 برای حمایت از برخی سازمانهای غیردولتی و ... در ایران و هزینه‌کردن آن از طریق "بنیاد اعانه ملی برای دموکراسی“ ، تصویب 3 میلیون دلار در سال 2005 و اعلام رسمی با هدف کمک به سازمانهای غیردولتی در زمینه حقوق بشر ، مطبوعات و ... ، و تصویب 75 میلیون دلار در سال 2006 به صورت رسمی .

6 – تقویت برنامه‌های رادیو فردا و بخش فارسی صدای آمریکا و راه‌اندازی سایت اینترنتی ”پل ارتباطی ایران ـ آمریکا“ به زبان فارسی در وزارت امور خارجه .

7 - راه‌اندازی دفتر امور ایران در دبی (در سال 2006) . دفتر دبی اقدام به فعال‌سازی یک سازمان ساختگی و وابسته تحت عنوان "مرکز ایرانی منازعه غیرخشونت‌آمیز کاربردی“ کرده است .

8 - در 22 می سال 2007 شبکه خبری تلویزیونی ای بی سی گزارش دارد ؛ "بنا بر گفته مقامات رسمی کنونی و سابق اطلاعاتی ، سازمان سیا دستور سری ریاست جمهوری را برای تثبیت عملیات مخفی "سیا" با هدف بی‌ثبات سازی دولت ایران دریافت کرد ." رئیس جمهور بوش "حکم غیرکشنده‌ای" را امضاء کرده است که طرح سازمان سیا را که شامل هماهنگ‌سازی کمپین تبلیغاتی ، اطلاعات غلط و دست کاری واحد پولی ایران و عملیات مالی بین‌المللی ایران است ، به حال اجرا در می‌آورد .

9 - نشریه "یو اس ای تو دی" در 25 ژوئن 2009 نوشت : "دولت اوباما در حال اجرای طرح هایی به منظور کمک مالی به گروه‌های معارض دولت ایران است . " این خبر که 13 روز پس از انتخابات دهم ریاست جمهوری ایران منتشر شد ، تشریح ‌کرد که "آژانس توسعه بین‌الملل آمریکا" ، وابسته به وزارت خارجه آمریکا ، در سال گذشته 20 میلیون دلار در راستای برنامه " ارتقای دموکراسی ، حقوق بشر و حاکمیت قانون در ایران" هزینه کرده است.

10 - ارائه خدمات فارسی جستجوگر گوگل چند روز بعد از جلوگیری از تعطیلی موقت توییتر برای استفاده فارسی زبانان . همزمان فیس بوک / facebook - بزرگترین شبکه اجتماعی اینترنتی دنیا (در کالیفرنیا) ـ نیز نسخه فارسی پایگاه خود را منتشر کرد .

11 - تعویق تعطیلی موقت پایگاه اینترنتی "توییتر / twitter " که از قبل قرار بود برای اصلاح و ارتقاء خدمات خود مدتی تعطیل شود ، توسط وزارت خارجه آمریکا به خاطر شروع اعتراضات بعد از انتخابات ریاست جمهوری دهم ایران ( نقل از روتیرز 16 ژوئن 2009 ) .

5 - جنگ نرم در اسلام (مفهوم فتنه)

فتنه عبارت است از " اختلال همراه با اضطراب" . هر چیزی که موجب "اختلال" و "اضطراب" شود فتنه نامیده می‌شود . فتنه نسبت به وضع سابق و نظم ظاهری موجود ، امری نا پسند و شر به شمار می‌آید ؛ زیرا متضمن اختلال و اضطراب است .(شریفی : 88 ، 29 و 39)

در مرحله اول فتنه‌های سیاسی معمولأ عده‌ای در لباس خودی و با ظاهری دلسوزانه و خیرخواهانه تلاش می‌کنند تا با القای شبهه‌هایی درباره چگونگی رفتار حاکمان حقیقی و به شیوه‌ای نرم و در قالب دفاع از ارزش‌های اسلامی و بازگشت به اصول اولیه اسلام ، افکار عمومی را به انحراف بکشانند و در نتیجه آرام آرام حکومت اسلامی را از درون تهی کنند . در این نوع براندازی‌ها ( نرم ) ، معمولاً با استخدام چهره‌ها و شعارهای مقدس و مورد قبول مردم سعی می‌شود تا حقیقت امر برمردم مخفی بماند . البته ممکن است بسیاری از فتنه‌های سیاسی در مرحله نهایی خود به رویارویی نظامی و جنگ مسلحانه بهتر منجر شود . (همان : 42) 

ویژگی‌های فتنه :

1 - مشتبه‌سازی حق و باطل به وسیله سران فتنه با ترفند‌های مختلف و استفاده از ابزارهای تبلیغی و رسانه‌ای و بهره‌گیری از نفوذی که در افکار عمومی دارند و بعضا با استخدام چهره‌های موجه و مقبول اجتماعی ، سیاسی و دینی .

علی( ع ) خطاب به معاویه :

"از شبهه و آمیختگی آن با حق و باطل بپرهیز ؛ زیرا دیرزمانی است که فتنه پرده بر خود افکنده و تیرگی‌های آن دیده‌ها را پوشانده است" (نهج البلاغه ، نامه 65)

2 - آغازی نا شناخته و پوشیده . بسیاری از مردم متوجه آن نمی‌شوند ، همچون جنین می‌ماند که کسی از سلامت یا نقصان او و هم‌چنین از جنسیت و سیر ویژگی‌های جسمانی‌اش خبر ندارد .

شِبَابُهَا کَشِبَابِ الْغُلَامِ وَ آثَارُهَا کَآثَارِ السِّلَام(نهج البلاغه ، خطبه 151)

آغازش چون دوران جوانى پر قدرت و زیبا، و آثارش چون آثار باقى‌مانده بر سنگ‏هاى سخت زشت و دیرپاست .

بعد از آنکه گرد و غبار فرو نشست ، تازه برای بعضی افراد ابعاد مختلف آن دانسته می‌شود و حقایق برای مردم آشکار می‌گردد .

شیوه‌ی چشمت فریب جنگ داشت      ما غلط کردیم و صلح انگاشتیم حافظ

3 - فضای گرد بادی . گرفتارشدگان در گردباد ، هوش و حواس خود را از کف می‌دهند (حتی فتنه‌زدگان به سویی می‌روند که فتنه‌گران می‌خواهند) ؛ کنترل آن (فتنه) حتی در اختیار فتنه‌گران نیز  نیست و ممکن است نتایج آن مراد فتنه‌گران نیز نبوده]است.[

4 - آسیب‌زننده آگاهان . " آگاهان از فتنه و آگاهی‌دهندگان از آن ، بیشترین آسیب را از فتنه فتنه‌گران می‌بینند و ناآگاهان از فتنه از شر فتنه‌گران در امانند. "

5 - فروخورنده فتنه‌گران . فتنه‌ها چون گردبادند که اختیار آنها از دست گردانندگانشان خارج می‌شود و لذا منافع خود آنان را نیز با خود می برند.

6 - شخصیت‌محوری به جای حقیقت‌محوری . افراد و اشخاص ، محور حقیقت قرار می‌گیرند - شخصیت زدگی .(همان : 49)

شگردها و شیوه‌های فتنه‌گری به استناد نمونه تاریخی :

1 - استفاده از شیوه‌های مبارزه نرم (زمینه‌های فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی) .

2 - استخدام چهره‌های موجه و مقدس : به دلیل تأثیرگذاری آنان در جامعه .

3 - استفاده از شعارهای خوب و جذاب : تا خود را دلسوز واقعی مردم معرفی کنند.

4 - سخن گفتن از اصول متعالی انسانی : از صلح ، عدالت و آزادی سخن گفتن .

5 - نفی گذشته افتخارآمیز جامعه : تخریب گذشته حقوقی ، سیاسی ، فرهنگی ، اقتصادی و اجتماعی جامعه به صورت کامل ... .

6 - تحریک احساسات (مثل اقدام معاویه در جنگ صفین و ... .)

7 - شبهه‌افکنی :  که حق و باطل را بر مردم مشتبه می‌سازد .

8 - تفرقه‌افکنی (مذهبی ، قومی و زبانی) . به قول مولوی در مثنوی :

ساخت طوماری به نام هر یکی     نقش هر طومار دیگرمسلکی

حکـم‌های  هر یکی نوعی دگر      این خلاف آن ز پایان تا به سر

یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثى‏ وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلیمٌ خَبیرٌ (حجرات - 13)

هان اى مردم همانا ما شما را از یک مرد و یک زن آفریدیم و شما را به هیأت اقوام وقبائلی درآوردیم تا با یکدیگر انس و آشنایی یابید،بی‌گمان گرامى‏ترین شما نزد خداوند پرهیزگارترین شماست؛ که خداوند دانای گاه است!

9 - جلب حمایت‌های خارجی : جلب حمایت‌های مادی و معنوی قدرت‌های بیگانه .

10- ایجاد سازمان‌های اجتماعی مردم‌نهاد : این سازمان‌ها طیف وسیعی را در بر می‌گیرند ؛ از سازمان‌های معنوی و اخلاقی گرفته تا سازمان‌های اقتصادی و فرهنگی ، ورزشی ، تجاری ، دانش‌آموزی ، گروه‌های موسیقی ، انجمن‌های ادبی و... .

این سازمان‌ها زمینه‌های شکل‌گیری مقاومت‌های سازمانی در برابر نظام حاکم را فراهم می‌کنند ، بدون ایجاد چنین سازمان‌هایی نباید توقع براندازی نرم نظام حاکم راداشت . (اختصاص دلار آمریکایی برای ایجاد و گسترش تشکل‌های غیردولتی در ایران و کشورهای دیگر)

11- ایجاد فاصله میان مردم و حکومت : وابستگی حکومت دینی و مردم‌سالاری اسلامی در حدوث و بقای خود به " مقبولیت مردم " بر کسی پوشیده نیست . به همین دلیل نظریه‌پردازان فتنه سعی می‌کنند زمینه اعتقادی و دینی حکومت را از بین ببرند و در نتیجه ارتباط ایمانی و عمیق میان مردم و رهبری را به ارتباطی طبیعی و عادی تبدیل کنند . 

12- در آمیختن حق و باطل : اگر باطل با حق آمیخته نمی‌شد حق‌جویان آن را می‌شناختند و اگر حق به باطل پوشیده نمی‌گردید ، دشمنان مجال طعنه‌زدن به آن را نمی‌داشتند . علی(ع) خطبه 50 نهج‌البلاغه (همان)

2 - تاکتیک‌های جنگ نرم

1 - براندازی نرم یا انقلاب مخملی

براندازی نرم و انقلاب رنگی

براندازی نرم (Change Regime)؛ انقلاب پست‌مدرنیسم هزاره سوم است که با تاکید بر استفاده از شیوه‌های نرم (ظاهرا در چارچوب قانون ، بدون خشونت و با دخالت بیگانگان) در پی براندازی حکومت‌ها می‌باشد . براندازی نرم در مقابل براندازی سخت که بر جنگ و کودتا و استفاده از شیوه‌ها و ابزار سخت تاکید دارد قابل تعریف است .

براندزی نرم در تعدادی از کشورهای بلوک شرق سابق و تازه‌استقلال‌یافته دو موج داشته است:

موج اول در اواخر دهه 80 قرن بیستم که به انقلاب مخملی (Velvet - Revolution) نام‌گذاری شده و موج دوم بیشتر گریبان‌گیر کشورهای تازه‌استقلال‌یافته از شوروی سابق گردید و به انقلاب رنگی (Color - Revolution) یا انقلاب گل (Flower Revolution) شهرت یافت و گرجستان ، اوکراین و قیرقیزستان را معطوف خود کرد  . موج اول در سال 1989 میلادی به طور غیرخشونت‌آمیز به سرنگونی دولت مارکسیستی - لنینیستی چکسلواکی منجر شد و انقلاب مخملی نام گرفت .

ارکان انقلاب‌های رنگی:

1 - تولید و بازتولید جنبش‌های اجتماعی : در نقاط عطف گسل‌های سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی ناشی از نارضایتی عمومی تعمیم‌یافته و ... .

2 - فعال‌سازی و انسجام جریانات اپوزیسیونی (خارج از حاکمیت شامل خروج یا اخراج‌شده از حاکمیت که با او بودند) ، شبه‌اپوزیسیون داخلی (گروه‌های فعال غیرقانونی) و اپوزیسیون خارج کشور .

3 - مدیریت و هدایت بیگانگان (آمریکا برای اوکراین 79 میلیون دلار خرج کرد) .

4 - عملیات روانی گسترده  .

5 - عدم امکان نظری و عملی استفاده از زور در مقابل تحرکات احتمالی )ناکارآمدسازی) .

نظریه‌پرداز اصلی انقلاب رنگی یا جنگ نرم

نظریه‌پرداز اصلی این تفکر ، شخصی به نام جین شارپ - دکتر فلسفه و استاد علوم سیاسی چندین دانشگاه آمریکا و عضو ارشد اندیشکده آلبرت انیشتین - می‌باشد که اواسط قرن بیستم نظریه خود را تبیین و بسط داد و معروف‌ترین کتاب وی تحت عنوان " از دیکتاتوری تا دمکراسی " در سال 1993 منتشر شد .

        جین شارپ در این کتاب که خلاصه‌ای از مبانی نظری و بیشتر با رویکرد عملی ، از آموزه‌های کودتای نرم را بیان می‌کند ، تعالیم 198 گانه دارد که با بررسی آن و انطباق مصداق‌های آن در وقایع پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم قابل تأمل است .

 2 - دیپلماسی عمومی

برنامه‌های مورد حمایت دولت که با هدف اطلاع‌رسانی یا تاثیرگذاری بر افکار عمومی در کشورهای دیگر انجام می‌شود و شامل انتشارات ، تصاویر متحرک ، تبادلات فرهنگی ، رادیو و تلویزیون می‌گردد . (نقل از کتاب فرهنگ اصطلاحات روابط بین‌الملل ، وزارت امور خارجه آمریکا).

محورهای نهفته در تعریف :

1 - دیپلماسی عمومی بر خلاف دیپلماسی رسمی و سنتی ، آشکار و علنی است .

2 - مخاطبان دیپلماسی عمومی ، گروه‌های خاص و یا عموم جامعه در بطن یک ملت دیگر هستند ؛ در حالی که در دیپلماسی رسمی ، مخاطبان دولت‌ها هستند .

3 - محورها و موضوع‌های مورد نظر دیپلماسی عمومی در ارتباط با جامعه هدف لحاظ می‌گردد ؛ در حالی که در دیپلماسی رسمی و سنتی ، موضوع‌های در ارتباط با رفتار دولت‌ها مدنظر قرار می‌گیرد.(داددرویش : 84 ،65 نقل از حسینی)

اهداف دیپلماسی عمومی :

1 - وادارنمودن کشور هدف و سمت‌دهی افعال آن در جهت مقاصد خویش .

2 - ایجاد جو عدم اطمینان نسبت به رهبران تصمیم‌گیرنده و اختلال در فرایند تصمیم‌گیری .

3 - اختلال در سیستم‌های تجزیه و تحلیل و مدیریت تصمیم‌گیری و کاهش قابلیت و توان تصمیم‌سازی سیستمی .

4 - کاریکاتوریزه کردن ؛ بزرگ و کوچک‌نمایی اموری که شاخص منافع و هنجارهای ملی و حکومتی را تحت تاثیر قرار می‌دهد .

5 - انحراف افکار عمومی از اهداف مهم به امور دلخواه مجریان دیپلماسی عمومی و ترویج شیوه‌های مطلوب خود با مطالعه تفاوت‌ها و گرایش‌های مختلف رایج در جامعه .

6 - تفرقه که مستلزم جدایی مردم از حاکمیت است ، با نسبت کذب دادن و متهم کردن.

7 - انشعاب ؛ دسته دسته کردن گروه‌های فکری ، قومی ، مذهبی ، جنسی و ... . عمده کردن نکات افتراق و به فراموشی سپرده شدن نکات اشتراک .(همان : 91 نقل از خان اوغلان خدایی)

3 - عملیات روانی

عملیات روانی (Psychological Operation) عبارت است از اقدامات سیاسی ، نظامی ، اقتصادی و ایدئولوژیک که برای ایجاد حساسیت ، نگرش‌ها یا رفتار مطلوب در گروه‌های دوست و دشمن ، بی‌طرف و مخالف به منظور تامین مقاصد طراحی و اجرا می‌شود .

        مهم ترین موضوعاتی که آمریکا از آنها در جهت گسترش جنگ روانی علیه ایران استفاده می‌کند عبارتند از:

الف) پرونده هسته‌ای ایران .

ب) ایجاد آشوب و احساس ناامنی: به منظور کاهش مشروعیت نظام، کاهش حمایت‌های مردمی، تردید نسبت به کفایت مسئولان، پذیرش نقش قدرت منجی و در نهایت تضعیف حاکمیت و پایه‌های نظام .

ج) تشدید چالش‌های ایران در عرصه بین‌المللی: تلاش برای تغییر نام خلیج فارس به خلیج عربی، تغییر نام برخی جزایر ایرانی مانند "کیش" به "قیس" و جزیره "لاوان" به "شیخ شعیب" و تشکیک در حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه اشاره نمود .

د) تهدید به حمله نظامی به ایران .

ه) جنگ روانی بر ضد ایران در ارتباط با روند صلح خاورمیانه .

و) استفاده ابزاری از گفتمان‌های بشردوستانه بین‌المللی برای فشار بر ایران: نقض حقوق بشر، تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای، حمایت از افراطیون، اعمال شکنجه، بی‌اعتنایی به هنجارهای بین‌المللی و ... .

ز) اجرای طرح ایران‌هراسی با عناون "هلال شیعی" .

3 - ابزارهای جنگ نرم

1 - سازمان‌های غیردولتی

برنامه واشنگتن در طرح خاورمیانه بزرگ :

ایجاد اصلاحات از کمک به سازمان‌های غیردولتی و افرادی که به گروه‌های سیاسی فعال در زمینه اصلاح سیاسی گرایش دارند ، از طریق راه‌کارهایی نظیر صندوق دموکراسی خاورمیانه و هم‌چنین حمایت ار تاسیس سازمان‌های غیردولتی ، شرکت‌ها و رسانه‌های گروهی مستقل ، هم‌چنین مراکز نظرسنجی و همه‌پرسی و مؤسسات فکر و اندیشه ، برنامه شفاف‌سازی حقوقی ، سازمانی و بهبود بخشیدن به اداره امور اقتصادی  ، آموزش خبرنگاران و روزنامه‌نگاران و تغییر نظام آموزشی و سیاست‌های تبلیغاتی .

اساسا تشکل‌های غیردولتی (N.G.Os) به عنوان یکی از عوامل براندازی نرم برای آمریکا تعریف شده است . تجربه موفق واشنگتن در لهستان ، گرجستان ، اوکراین و قرقیزستان ، او را سرمست از پیروزی کرده و میلیون‌ها درلار در ایران برای تحقق این امر هزینه کرده است . به عنوان نمونه کمک 7 میلیارد دلاری طی سه سال و از طریق مؤسسات خارجی ، از جمله مؤسسه هلندی هیفوس (Hivos) و مؤسسه غیرانتفاعی Urope Inernews که در اجرای پروژه مشترک "جامعه مدنی آن‌لاین ایران" و آموزش روزنامه‌نگاری و وبلاگ‌نویسی ایرانیان فعال می‌باشد ، به مؤسسه "کنشگران داوطلب" به مسئولیت سهراب رزاقی (مدیر سابق دفتر مطالعات و تحقیقات وزارت کشور) !

2 - رسانه‌ها و مطبوعات

جنگ رسانه‌ای (شبکه‌های تلویزیونی ، رادیوهای فارسی‌زبان و سایت‌های اینترنتی فارسی)

تعریف جنگ‌رسانه‌ای ( Media War)

"جنگ رسانه‌ای یعنی استفاده از رسانه‌ها برای تضعیف کشور هدف و بهره‌گیری از توان و ظرفیت رسانه (اعم از مطبوعات ، خبرگزاری‌ها ، رادیو ، تلویزیون ، اینترنت و اصول تبلیغات) به منظور دفاع از منافع ملی . جنگ رسانه‌ای یکی از برجسته‌ترین جنبه‌های"جنگ نرم (Soft War)"و جنگ‌های جدید بین‌المللی است."

سربازان جنگ رسانه‌ای ؛ متخصصان تبلیغات ، استراتژیست‌های تبلیغات بین‌المللی و کارگزاران رسانه‌ها هستند . به عنوان مثال 527 خبرنگار همراه در اردوگاه نیروهای آمریکایی و انگلیسی در جنگ آمریکا بر ضد عراق که اخبار جنگ را از زاویه مهاجمان به جهان مخابره می‌کردند .(ضیایی‌پور : 1383 ،11 تا 12)

ایران و جنگ رسانه‌ای :

1 - بیش از 32 رادیو به زبان فارسی ( غیر از ده‌ها رادیو به زبان‌های قومی مثل ترکی ، عربی ، کردی ، و...) برای ایرانیان برنامه پخش می‌کنند . از جمله مهمترین آنان : BBC،   VOA، رادیو آزادی ( فردا ) ، آلمان ، اسرائیل و ...که بسیاری از اینها سایت اینترنتی دارند.

2- تلویزیون‌های ماهواره‌ای فارسی زبان . بیش از 15 کانال تلویزیونی فارسی که به طور عمده از آمریکا پخش می‌شوند ( غیر از چندین شبکه به زبان‌های قومی ترکی ، کردی و عربی ) از جمله : رنگارنگ ، پارس ، ملی ، آپادانا ، کانال یک ، تلویزیون صدا آمریکا و... و شبکه های ITC ایرانی ( شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای مثل : شبکه‌های خبری تماشا ، ایران 2 و شبکه ITC)

3- استفاده چند منظوره از اینترنت و ماهواره ( آموزش فیلترشکنی و معرفی آنتن‌ها و رسیورها)

4- سایت اینترنتی فارسی ( علاوه بر سایت‌های فراوان به زبان‌های قومی کردی ، عربی ، ترکی و...)

5 - مطبوعات و خبرگزاری‌ها .(همان : 269 تا 277)

ابزارهای جنگ رسانه‌ای :

1- رادیوها : برخی صاحب‌نظران در باره نقش رادیو در شکل‌دهی افکار عمومی تا آنجا پیش رفته‌اند که حتی یکی از دلایل فروپاشی بلوک شرق و شوروی سابق را فعالیت رادیو آزادی دانسته‌اند .

2- رادیوهای بین‌المللی : از جمله ؛ رادیو انگلیس ، صدای آمریکا ، رادیو مسکو ، رادیو پکن ، رادیو آلمان غربی ، رادیو قاهره ، بنگاه رادیوی کانادا ، بنگاه رادیوی استرالیا، رادیو اروپا آزاد و رادیوی آزادی و رادیوهای دینی مثل رادیو صدای انجیل و... .

3 - جنگ پارازیت‌ها : برای سانسور موارد پخش برنامه از طرف اپوزیسیون

4 - جنگ تلویزیون‌ها : تلویزیون‌های ماهواره‌ای و .... با چند هزار شبکه ماهواره‌ای قابل دریافت

5 - خبرگزاری‌ها

 6 - اینترنت : جامع جمیع رسانه‌ها !(همان : 81 تا 145)

3 - نخبگان سیاسی ، اجتماعی

نخبگان سیاسی و اجتماعی کارایی چندگانه دارند ؛ درصورت پایبندی به فرهنگ و ارزش‌های کشور خویش می‌توانند از عوامل موثر ارتقاء سطح فرهنگی - اجتماعی کشورشان تلقی شوند ، از طرف دیگر می‌توانند در پیدایش و گسترش جنبش‌های اجتماعی با کارکرد منفی و تاثیرگذاری منفی از طرق دیگر ، به عنوان ابزار دشمن عمل کنند . پیگیری جنبش اجتماعی در ایران توسط بعضی نخبگان سیاسی بر اساس آموزه‌های "جین شارپ" یا سایر نظریه‌پردازان غربی براندازی نرم در جریان فتنه بعد از انتخابات دهم ریاست جمهوری از این نمونه‌هاست .

4 - جنبش‌های اجتماعی

جنبش اجتماعی هنگامی به وجود می‌آید که گروه سازمان‌یافته‌ای در صدد بر می‌آید تا عناصری از جامعه را تغییر دهد یا آنها را حفظ کند . جنبش‌های اجتماعی با شکل‌های ابتدایی رفتار جمعی ( از قبیل آشوب ) متفاوتند ؛ زیرا جنبش‌های اجتماعی ، سازمان‌یافته‌تر و پایدارتر از رفتار جمعی است .

علت استفاده از جنبش‌های اجتماعی در براندزی نرم ، ویژگی‌های موجود در آن است . از جمله مهم‌ترین ویژگیهای جنبش‌های اجتماعی عبارتند از :

اول) حول یک یا چند تضاد و شکاف اجتماعی شکل می‌گیرند .

دوم) در پی تغییرند .(سطحی/ عمیق و انقلابی/ اصلاحی)

سوم) ایجاد امکان اعتراض دسته‌جمعی به صورت غیرخشونت‌آمیز .

جنبش‌های اجتماعی ایران و تلاش دشمن برای بهره‌برداری از این ظرفیت به عنوان ابزاری در جهت براندازی نرم :

1 - جنبش دانشجویی

2 - جنبش زنان

3 - جنبش کارگری

4 - سایر جنبش‌ها که بهتر است جریان نامیده شوند : جریان روشنفکری که طیف فعال آن سکولارند ؛ جریان سبک زندگی شامل افراد یا گروه‌های اجتماعی که مطالبه اصلی آنان شیوه جدید زندگی است (موسیقی ، لباس و مد ، رفتار اجتماعی ، رفتار جنسی و ...) ؛ معلمان که بیشتر مطالباتشان صنفی است و خیلی ماهیت سیاسی و فکری ندارد ؛ اصناف که خیلی قابل تاکید نیستند و جنبش محیط زیست که کارکرد مثبت دارد و می‌تواند فرصت تلقی شود .

5 - اپوزیسیون خارج از کشور

گروهک‌های ضد انقلاب به عنوان مخالفان متشکل جمهوری اسلامی و عناصر غیرمتشکل مخالف که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام به خارج از کشور فرار کرده‌اند ، یا به خاطر ماهیتشان که با سیاست‌های استکبار همسو است (مثل سلطنت‌طلبان و یا جمهوری‌خواهان) ، یا به دلیل اشتراک در دشمنی با اسلام و نظام اسلامی (مانند منافقین ، گروهک‌های کمونیستی و ...) به عنوان ابزارهای جنگ نرم بر ضد جمهوری اسلامی ایران در خدمت مطامع استکبار می‌باشند . این عناصر و تشکل‌ها در مواقع مختلف از جمله انتخابات‌ها ، حقوق بشر ، انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای و آخرین مورد در جریان فتنه بعد از انتخابات دهم ریاست جمهوری آلت دست استکبار در حوزه براندازی نرم بوده‌اند .

4 - تکنیک‌های اجرایی جنگ نرم

1 - نافرمانی مدنی

تعاریف نافرمانی مدنی (Civil Disobedience)

1 - نقض آگاهانه ، عامدانه  و مسالمت‌آمیز قوانین ، مقررات و فرامین معین حکومتی از طرف مردم (ساموئل هانتینگتون : 1381 )

2 - امتناع از اجرای قانون به دلیل غیراخلاقی و خلاف وجدان بودن آن ( کانت )

3- مقاومت صلح‌آمیز در برابر قانون یا سرپیچی از انجام وظیفه در وضعیتی که فرد حس کند پیروی از قانون و انجام وظیفه ممکن است پیامدی خلاف وجدان اخلاقی ،خلاف مصلحت انسانی یک فرد یا گروهی از افراد یا خلاف مصلحت جامعه در کلیت باشد. ( بیات :1379)

4- اعتراض از نظر اخلاقی مشروع که در آن نه فقط باورها و اعتقادات و علائق شخصی ، بلکه همچنین منافع جمعی و عمومی مد نظر است . نافرمانی مدنی به عمد یکی از هنجارهای حقوقی را نقض می‌کند ، بدون آنکه فرمانبری و اطاعت از کل نظام حقوقی را مورد تردید قرار دهد . ( یورگن هابرماس)

بنابراین :

1- هدف نافرمانی مدنی ؛ "حکومت ناپذیرکردن حکومت" یا تغییر یک قانون یا رویه را دنبال می‌کند .

2- از نگاه اپوزیسیون ؛ موجب سرشکن‌شدن هزینه‌های رویارویی با حکومت شده و تضمینی برای جسورانه‌ترکردن خواسته‌های آنان و شتاب‌بخشیدن به "بحران کنترل" از سوی حکومت تلقی می‌شود .

3- نافرمانی مدنی ، نافرمانی مسالمت‌آمیز است  شامل ؛ امضاء دادنامه‌ها ، تظاهرات قانونی ، تحریم ، خودداری از پرداخت مالیات ، تحصن و... .

2 - مبارزه منفی

        مبارزه منفی به معنای بریدن ارتباط مردم با ارگانها و فعالیت‌های حکومت تا حد امکان است . از طریق : خودداری از پرداخت مالیات ، نگهداری پول و خرید اجناس به جای سپردن به بانک ، کمک مستقیم به نیازمندان به جای دادن خمس و زکات و ... ، ندادن اطلاعات به ماموران حکومتی مثل سرشماری و ... .

3 - نمادسازی

          نمادسازی با هدف تجمیع اعضای گروه حول محور مبارزه در شیوه‌های جدید اعتراضات اجتماعی - به ویژه در انقلاب‌های رنگی - نمود بیشتری پیدا کرده است . گل سرخ در انقلاب مخملین 2003 گرجستان ، رنگ نارنجی در انقلاب 2004 . میلادی اوکراین و رنگ سبز در جریان فتنه بعد از انتخابات ریاست جمهوری دهم ایران .

سبز ما ، سبز علی و علوی است        سبز شیطان ، رنگ سبز اموی است

رنگ سبز علوی ، رنگ خداست       لیک ســـبز امــوی ، رنگ ریاسـت

4 - شبکه‌سازی

شبکه سازی یکی از فرآیندهای اصلی در طراحی و مدیریت موفق راهبرد براندازی نرم آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران است. نخستین گام در این راستا اتخاذ روشی برای ایجاد شبکه‌هایی از حامیان آمریکا در ایران است. ایالات متحده به منظور دستیابی به این هدف، در تلاش است تا ساختاری نهادی در داخل دولت آمریکا برای هدایت، نظارت و بررسی این تلاش‌ها ایجاد کند. بر این اساس، ایالات متحده برای موفقیت سیاست شبکه‌سازی (که سیاستی نامتقارن و انتخابی است) بر گروه‌هایی مانند شخصیت‌های دانشگاهی و روشنفکران مسلمان لیبرال و سکولار، صاحب نظران مذهبی جوان و میانه‌رو، فعالان اجتماعی، گروه‌های زنان فعال در مبارزه‌های برابری جنسیتی و روزنامه‌نگاران و نویسندگان میانه‌رو تمرکز دارد. بر همین اساس از مهم‌ترین اصول آمریکا در طراحی استراتژی شبکه‌سازی بهره‌گیری از رسانه‌های همسو است.

          بر اساس مباحث مطرح‌شده، شرکای کلان آمریکا در جهان اسلام را می‌توان در پنج گروه عمده طبقه‌بندی نمود:

1. دانشگاهیان و روشنفکران مسلمان لیبرال و سکولار: لیبرال‌ها بسیار گسترده به دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی گرایش دارند، زیرا در آنجا می‌توانند افکار خود را بسط دهند. همان طور که به نظر می‌رسد شبکه‌های لیبرال و روشنفکران میانه‌رو در سراسر جهان اسلام وجود دارند، این بخش می‌تواند سنگ بنای اولیه شبکه‌ای بین‌المللی از مسلمانان میانه‌رو باشد؛

2. روحانیون میانه‌رو جوان: یکی از دلایل موفقیت تندروها در ترویج عقایدشان استفاده از مساجد به عنوان ابزار تبلیغی است؛ در حالی که دانشگاه‌های لیبرال به راحتی نمی‌توانند از طریق مساجد با مردم تعامل کنند. بنابراین جنبش مسلمانان میانه‌رو تا حد زیادی به مشارکت فعال روحانیون میانه‌رو وابسته است که در این خصوص روحانیون جوان ـ که رهبران آینده هستند ـ بیشتر مد نظر قرار دارند؛

 3. فعالان اجتماعی: این فعالان که به ترویج افکار توسعه یافتگی می‌پردازند، به طور گسترده با خشونت افراط‌گرایان رو به رو می‌شوند و به طور معمول قربانیان فتاوا و حمله‌های خشونت‌بار هستند. این فعالان اغلب نیاز به حفاظت و حمایت دارند که یک شبکه بین‌المللی می‌تواند آن را فراهم کند؛

4. گروه‌های زنان: زنان و اقلیت‌های مذهبی اغلب قربانی اسلام بنیادگرا و تفاسیر شریعت هستند. در برخی کشورها زنان سازماندهی را آغاز کرده‌اند که بنیاد مهمی در ایجاد جنبش‌های اصلاح‌طلب به شمار می‌رود. صعود گروه‌های جامعه مدنی زنان فرصت‌هایی را برای ایجاد شبکه‌های میانه‌رو فراهم می‌کند؛

 5. روزنامه نگاران و نویسندگان میانه‌رو: با استفاده از اینترنت و دیگر رسانه‌های خارج از کنترل دولتی، پیام‌های تندروانه در جوامع اسلامی سراسر جهان رسوخ کرده است؛ در حالی که نهادهای رسانه‌ای مورد حمایت آمریکا، یعنی "رادیو سوا" و "تلویزیون الحره" فاقد مهارت لازم برای بیان نگرانی‌ها و موضوع‌های محلی هستند و نمی‌توانند به گسترش رسانه‌های محلی میانه‌رو کمک کنند. برای مقابله با گرایش‌های تندروانه در رسانه‌های مسلمانان، ضروری است که از برنامه‌های تلویزیونی، رادیویی و وب سایت‌های اینترنتی میانه‌رو محلی حمایت شود.

در این میان یکی از اصلی‌ترین نهادهای برنامه ریز و هدایت‌کننده شبکه‌سازی در ایران، "بنیاد جامعه باز" وابسته به "بنیاد سوروس" است. بنیاد سوروس دومین سازمان رسانه‌ای جهان است که بیشترین شبکه‌های تلویزیونی، خبرگزاری‌ها، وب سایت‌ها، خبرنامه‌ها و روزنامه‌ها را در سطح جهان مدیریت و هدایت می‌کند. سوروس در مصاحبه‌ای مطبوعاتی اشاره می‌کند که "طرح وی در گرجستان موفقیت‌آمیز بوده و امیدوار است در دیگر کشورها هم اجرا شود."

          طبق اعتراف‌های " هاله اسفندیاری " ؛ مدیر بخش ایرانی بنیاد سوروس و از مدیران بخش خاورمیانه‌ای مرکز "ویلسون"، جورج سوروس به دنبال ایجاد یک شبکه ارتباط غیررسمی در ایران به جهت عملی کردن اهداف براندازی نرم بوده است. اظهارات وی در ادامه، به طور کامل بیانگر فرآیند شبکه‌سازی در ایران است: "واقعاً به این نتیجه رسیدیم که این افراد و خود من بشویم حـلقه‌های یک زنجیره‌ای که تشکیل شده از بنیاد سوروس، مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها که به اسم دموکراسی، به اسم توانمندسازی زنان و به اسم دیالوگ حتی در این ارتباط سعی کنند یک شبکه‌هایی بوجود بیاورند که این شبکه‌ها در نهایت در داخل ایران منجر بشود به بوجود آوردن یک تغییرات خیلی اساسی در درون رژیم ایران یعنی واقعاً متزلزل کردن این سیستم."

5 - ایجاد شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان

علاوه بر شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان که رسما به وسیله دولت‌های مخالف نظام اسلامی (مانند B.B.C  ،V.O.A و ...) ، چندین شبکه ماهواره‌ای به زبان فارسی و زبان‌های قومی مثل کردی( مثل تیشک ، رُژ ، کومله ، رژهلات و ...) و آذری که عمدتا با دلارهای آمریکایی ایجاد شده‌اند عهده‌دار اجرای بخشی از عملیات روانی بر ضد جمهور اسلامی هستند .

6 - استفاده از برهه انتخاباتی برای عملی کردن تغییر

از آنجایی که انتخابات از مهم‌ترین عرصه مردم‌سالاری دینی و مشارکت مردم در آن ، هم با تثبیت مشروعیت (مقبولیت) نظام و تقویت یاس و ناامیدی در دشمنان حائز اهمیت فوق‌العاده است ، گروهک‌های ضد انقلاب و عناصر مخالف جمهوری اسلامی موقعیت را مغتنم شمرده و تلاش می‌کنند در صورت امکان نقش و مشارکت مردم را کم‌رنگ کنند و با طرح و پخش شایعه و یا نسبت دادن تقلب در آن نظام را با چالش مواجه کنند . قبل از دور جدید اقدامات براندازانه استکبار به شیوه نرم ، با ترور و تخریب تلاش می‌کردند به اهداف خود برسند ، ولی در مرحله جدید به عنوان سربازان استکبار در این عرصه فعالیت می‌کنند. روی‌آوردن به این این روش مشخصا بعد از انقلاب رنگی گرجستان و از انتخابات مجلس ششم در ایران شروع شده است .

5 - مطالعه موردی فتنه بعد از انتخابات دهم ریاست جمهوری ایران

براندازی نرم در ایران

برای نخستین بار تهدید به انقلاب مخملی در ایران از سوی جناح اصلاح‌طلب و در آستانه انتخابات مجلس ششم مطرح شد . این طرح زمانی مورد توجه قرار گرفت که گرجستان تازه تحولات شبه‌انقلابی خود را پشت سرگذاشته بود و طراحان آن در ایران از این طرح به عنوان گرجستانیزه‌کردن انتخابات یاد می‌کردند . اقداماتی چون تحصن و استعفای دسته جمعی برخی نمایندگان و مدیران در همین راستا صورت پذیرفت .

دومین بار اجرایی کردن این طرح برای انتخابات ریاست جمهوری نهم در دستور کار قرار گرفت و بالاخره طراحان آن در انتخابات ریاست جمهوری دهم با تمام توان و تجربیان گذشته طرح انقلاب رنگی را به اجرا گذاشتند که مورد حمایت هم‌جانبه غرب و ضدانقلاب داخل و خارج قرار گرفت .

"تقلب" ، رمز آشوب

1 - بعد از ایجاد شبهه‌هایی توسط اصلاح‌طلبان نسبت به روند انتخابات ، هواداران موسوی از شعارهای پیش از انتخابات خود " اگر تقلب بشه ، ایران قیامت میشه" و یا " اگر تقلب نشه ، موسوی اول میشه " استفاده نمودند .

زهرا رهنورد (همسر موسوی) چند روز قبل از انتخابات اعلام کرد : " در صورت پیروزی احمدی‌نژاد در انتخابات ، وجود تقلب اثبات می‌شود " . اینها نوعی آماده‌سازی اذهان برای ایجاد تردید در انتخابات بود که از سوی حامیان موسوی شکل گرفت .

انتشار لوح فشرده نود سیاسی و توزیع گسترده آن در کشور ، نامه تهدیدآمیز برای مقام معظم رهبری ، حرف‌های بعضی از فتنه‌گران در روز 22 خرداد درباره سلامت انتخابات و این که : " امیدوارم که تقلبی صورت نگیرد که اگر این اتفاق بیفتد من در پل صراط از آنها نخواهم گذشت . اگر تقلب شود از مردم می‌خواهم با حضور در خیابانها واکنش نشان دهند،..."

2 - موسوی نیز در دهمین بیانیه التهاب‌آفرین خودکه با استقبال روزنامه‌های غربی، شبکه فارسی (BBC) و صدای آمریکا مواجه شد ، شبکه سازی اجتماعی را پیشنهاد داد .

3 - تشکل‌های افراطی قبل و بعد از انتخابات دست به اقداماتی زدند از جمله : راهبرد "نه به احمدی‌نژاد" را در پیش گرفتند ؛ ستاد "یار دبستانی" را برای کمک به کروبی تشکیل دادند ؛ بعضی‌ها بحث تحریم را در پیش گرفتند ؛ راه‌اندازی وبلاگ و سایت و جمع‌آوری مصور اخبار و ارسال برای خارج از جمله نفاق .

موسوی چند روز مانده به انتخابات در مصاحبه با مجله تایم از دگرگونی ماهیت ساختار قدرت و فشار به رهبری سخن گفته و نتیجه این فرایند را وابسته به پیروزی یا شکست در انتخابات ندانست ! موسوی در جواب این که ؛ اگر انتخابات را ببازد آن وقت چه می‌شود ؟ گفت : "تغییر از مدتی قبل آغاز شده است ، تنها بخشی از آن به پیروزی در انتخابات مربوط می‌شود و بخش‌های دیگر ادامه خواهند یافت و هیچ عقب‌گردی در کار نخواهد بود ."این مجله در 12ژوئن 2009 . م (خرداد 88 ) از قول موسوی نوشت: "در واقع دگرگونی و تغییر در ساختار قدرت با فشار بر رهبری در جهت پذیرش بیشتر افکار عمومی رخ خواهد داد ." ( نقل از کیهان 3/ 4/ 88 ) .

اقدامات انجام شده توسط تیم مشورتی موسوی دقیقا اقداماتی بود که جین شارپ در کتاب خود "از دیکتاتوری تا دموکراسی" پیشنهاد کرده بود . حمله همه جانبه به دولت روی کار ، بهره‌جویی از مؤلفه‌هایی چون فریب ، تهمت ، سیا‌ه‌نمایی ، اتهام دروغگو بودن رئیس جمهور ، تقلب در انتخابات ، ... اردوکشی خیابانی هواداران و آشوب و بلوا از اقداماتی بود که می‌توان بدان اشاره کرد که منطبق با پروژه‌های انقلاب رنگی می‌باشد . بر همین اساس میرحسین موسوی به عنوان رهبر اپوزیسیون معرفی شد و مورد حمایت بیگانگان و عناصر ضد انقلاب واقع شد .

حمایت غرب از اغتشاشات

غرب علاوه بر حمایت از اغتشاش‌گران و عوامل فتنه از طریق شبکه‌های خبرپراکنی فارسی‌زبان و غیرفارسی‌زبان (بی .بی .سی ، رادیو فردا ، وی. او . ای و ...) ، به صورت رسمی و از زبان مسئولین سیاسی نیز از آنان حمایت کرده است . به عنوان نمونه :

1 ـ پاول رابرتس ( معاون اسبق وزارت خزانه‌داری آمریکا ) در مصاحبه با مجله آمریکایی فارین پالیسی گفت : "کنت تیمرمن ریاست بنیاد دموکراسی را برعهده دارد در 11ژوئن یعنی پیش از برگزاری انتخابات در ایران نوشت :" صحبت از یک انقلاب سبز در ایران است . به عبارت دیگر قبل از رأی‌گیری چیزی آماده شده بود که باعث می‌شود به خودجوش بودن اعتراضات شک کنیم . در طول دهه گذشته میلیون‌ها دلار را صرف گسترش انقلاب رنگی در اوکراین و صربستان کرده و تکنیک‌های ارتباطی و سازمان مدون را به کارگران آموزش داده است و بخشی از این پول به دست حامیان موسوی که با سازمان‌های غیردولتی در خارج از ایران که n. e. d  بودجه آن‌ها را تامین می‌کند ، ارتباط دارند رسیده است .

پاول هم چنین گفته است" ... در مورد موسوی و متحدین قدرتمندش ، من اعتقاد ندارم که قصد آن‌ها براندازی نظام بوده است اینها افراد جاه‌طلب و ناامیدی هستند که از بازی خارج شده‌اند و می‌خواهند مجددا در بازی قدرت شرکت کنند . " ( نقل از کیهان 24 / 4 / 88 ) . 

2 ـ بنابر گزارش آسوشیتدپرس ؛ (جین شارپ نویسنده کتاب از دیکتاتوری تا دموکراسی و طرح کودتای نرم ) ضمن تکذیب هرگونه نقشی در راه‌اندازی ناآرامی‌ها گفت : "اگر اثر من بتواند به مقاومت صلح‌آمیز ( براندازی نرم) کمک کند خوشحال خواهم شد" ( نقل از کیهان 7 / 4 / 88 )

3 ـ اوباما رئیس جمهور آمریکا در مصاحبه با سی بی اس : "صدای مردم ایران باید شنیده شود و نباید خاموش شود . مخالفان جمهوری اسـلامی بدانند جهان به آنها چشم دوخته است ." ( نقل از ایران 30 / 3 /88 )

4 ـ هیلاری کلینون ( وزیر امور خارجه آمریکا ) در گفتگو با شبکه سی ان ان : "... کارهای زیادی انجام می‌دهیم تا معترضین را واقعا قدرتمند سازیم و به حمایت از اپوزیسیون ادامه خواهیم داد ." ( نقل از کیهان 22 / 5 / 88 )

او همچنین در نایروبی پایتخت کنیا : "کاخ سفید از تداوم مقاومت و تلاش‌های اصلاح‌طلبان به وجد می آید ."

5 ـ پلی کریگ رابرتز ( مقام سابق وزارت خزانه‌داری آمریکا ) : "گزارش‌هایی وجود دارد که حاکی از کمک مالی دولت آمریکا به بمب‌گذاری و کشتار در داخل ایران است . این اسناد ثابت می‌کند که سازمان سیا 400 میلیون دلار در داخل ایران به منظور بر ضد آشوب‌های پس از برگزاری انتخابات هزینه کرده است ". ( نقل از کیهان 2 / 4 / 88)

6 - سخن‌پراکنی B.B.C با 230 هزار کلمه ، V.O.A با 400 هزار کلمه و رادیو فردا با 200 هزار کلمه به طور مستقیم و غیر مستقیم درباره انتخابات ظرف 93 روز (1خرداد تا 1 شهریور88)

تطبیق عوامل و بازیگران انقلاب رنگی در ایران :

1 ـ تفاوت فضای سیاسی انقلاب‌های رنگی با انقلاب اسلامی

        عدم تمرکز قدرت در ایران از"الگوی مردم‌سالاری دینی" نشأت گرفته است و برگزاری متوسط هر سال یک انتخابات از مظاهر آن است . از طرف دیگر مردم در تمامی صحنه‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی از نظام حمایت کرده‌اند . یعنی علاوه بر مشارکت سیاسی ؛ در مقابله با دشمنان داخلی و دشمنان خارجی ، از جمله تحریم اقتصادی و دفاع مقدس ، حضور و حمایتشان تاثیر فوق‌العاده داشته و تعیین‌کننده بوده است . لذا پشتیبانی مردم در دو وجه "مشروعیت انقلاب اسلامی" و "انسجام سیاسی ـ اجتماعی" به مثابه ابزاری جهت ممانعت وقوع انقلاب رنگی در ایران عمل می‌نماید . بنابراین در فضای سیاسی انسجامی وجود دارد که مانع وقوع انقلاب رنگی در ایران است .

2 ـ تمایز بازیگران عرصه انقلاب اسلامی با انقلاب‌های رنگی

        علی‌رغم تلاش‌های بی‌شمار غرب برای همسو ساختن نخبگان سیاسی داخلی با سیاست‌های خود ، نخبگان سیاسی به آمریکا متمایل نشده و مستقیم برای براندازی نرم در ارتباط قرار نگرفته‌اند . از طرفی احزاب سیاسی ایران نیز به سبب ماهیت تاریخی ـ اجتماعی و رقابت‌های جناحی هیچگاه قادر به بسیج مردم و بهره‌مندی از مزایای ائتلاف ، سایر احزاب و جنبش‌های اجتماعی نبوده‌اند .

 3 ـ عدم کارایی نیروهای خارجی جهت نفوذ در ایران

        مهم‌ترین بازیگران و نیروهای خارجی ( سفارتخانه‌ها و سازمان‌های بین‌المللی غیردولتی و رسانه‌های غربی که با نفوذ و حمایت خود زمینه‌ساز اعتراض‌های خیابانی و تغییرات هستند در ایران با محدویت‌هایی مواجه هستند و بعضی اصلا حضور ندارند ( مثل آمریکا ). هرچند با هزینه قابل توجهی از طریق رسانه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی تلاش می‌کنند این نقص را جبران کنند .

محدویت‌ها و موانع برپایی انقلاب رنگی در ایران

        علاوه بر آن که آرمان‌ها ، اصول و ارزش‌های انقلاب اسلامی به عنوان قدرت نرم نظام در برابر تهدیدات نرم عمل می‌کنند ، دلایل و موانع دیگری نیز در مقابل وقوع انقلاب رنگی در ایران وجود دارد از جمله :

اول ) فقدان زمینه‌ها و عوامل وقوع انقلاب رنگی ( تمرکز مطلق قدرت ، گسترش فقر و ...) .

دوم ) عدم حمایت هم‌جانبه نخبگان ، احزاب سیاسی و جنبش‌های اجتماعی از این حرکت .

سوم ) عدم توانایی احزاب سیاسی و جنبش‌های اجتماعی و تشکل‌های غیردولتی برای بسیج و سازماندهی میلیونی مردم .

چهارم ) مباحث فکری تحقق انقلاب رنگی ، لذا دموکراسی و مردم‌سالاری موجود در ایران به مراتب فراتر از تفکر دموکراسی‌خواهی هواخواهان انقلاب رنگی است .

پنجم ) سطح جامعه مدنی و شعور سیاسی مردم که متأثر از انقلاب اسلامی است . یعنی حضور مردم در عرصه‌های مختلف علاوه بر رفع تهدید ، باعث افزایش قدرت نرم نظام می‌شود.

ششم ) قدرت نظام جمهوری اسلامی ، که به هیچ وجه کشورهای پساکمونیستی قابل مقایسه با نظام اسلامی نیستند .

هفتم ) حضور نیروهای اطلاعاتی ، امنیتی و نظامی قدرتمند .

هشتم ) ناتوانی و ناکارآمدی نیروهای خارجی برای نفوذ و تاثیرگذاری مستقیم .

نهم ) عدم انسجام و اتحاد مخالفان جمهوری اسلامی در خارج از کشور .

دهم ) قدرت ایران در مناطق پیرامونی خود . (بهمن : 88 ،348)

6 - چند راه‌کار پیشنهادی برای مبارزه با براندازی نرم در ایران :

1- کاهش قدرت اثرگذاری بیگانگان بر نهادهای مدنی داخل کشور

برای مقابله با براندازی نرم باید از یک طرف با برنامه‌ریزی مناسب نسبت به کاهش زمینه‌های براندازی نرم اقدام کرد و کانال‌های مناسب جهت اصلاح و دگرگونی مدنی در بخش‌های گوناگون نظام را تعریف کرد و از طرف دیگر باید با مدیریت مناسب، از ارتباط نامطلوب عناصر جامعه با عوامل بیگانه جلوگیری نمود. این اقدامات همگی باید در راستای عدم نارضایتی عمومی و کاهش مطلوبیت ابزارهای ارتباطی بیگانگان سازماندهی شوند.

2- به چالش کشیدن مشروعیت اقدام‌های آمریکا در عرصه بین‌المللی

جمهوری اسلامی ایران با استناد به مقررات بین‌المللی و حقوق خود در عرصه جهانی میتواند با نشان دادن سیاست‌های دوگانه و تبعیض‌آمیز ایالات متحده در مورد موضوعات مورد توجه جهانی مانند حقوق بشر و گسترش سلاح‌های هسته‌ای، به نوعی افکار عمومی را علیه ایالات متحده مدیریت نماید و یا حداقل از همراهی افکار عمومی برای مشروعیت بخشی به سیاست‌های آمریکا جلوگیری نماید.

3- تقویت کارآمدی نظام از طریق بهبود عملکرد یا تاکتیک اقناع

یکی از راه‌کارهای اساسی برای مقابله با شکاف‌های اجتماعی، کنترل طبقه متوسط و تقویت احساس کارآمدی نظام در میان ایشان است. طبقه متوسط اصلی‌ترین قشر خواهان منافع سیاسی در جامعه است . لذا هرگونه تلاش برای افزایش کارآمدی نظام چه از طریق اقدامات واقعی برای نزدیک نمودن کارکرد نظام به خواسته‌های مشروع مردم و چه اقناع مردم نسبت به عملکرد مناسب نظام و مسئولان آن می‌تواند در این راستا مورد توجه قرار بگیرد. رسانه‌ها در این خصوص دارای نقش بی‌بدیل و بسیار مهمی هستند و به صورت بلندمدت و راهبردی باید روی این گزینه تمرکز داشته باشند .

4 - افزایش آگاهی و بصیرت ، به تعبیر مقام معظم رهبری

بدا  امروز که جنگ نرم داریم     دلی آرام ، اجاقی گرم داریم

بزن بالا آسـتین شــــجاعت     وگرنه عاقبت را شـرم داریم

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْکَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلِ النُّورَ فِی بَصَرِی وَ الْبَصِیرَةَ فِی دِینِی وَ الْیَقِینَ فِی قَلْبِی وَ الْإِخْلَاصَ فِی عَمَلِی وَ السَّلَامَةَ فِی نَفْسِی وَ السَّعَةَ فِی رِزْقِی وَ الشُّکْرَ لَکَ أَبَداً مَا أَبْقَیْتَنِی ( الکافی، ج‏2، ص: 550)

خدایا دیــده‌ام پرنـور گــردان     بصیرت را در آن منظـــور گردان

از آنچه کرده‌ای در دین منظور     برایم دیدنش میســــــور گردان

دلی دارم در ســــینه ، خدایا      یقینت را آن در ممهــــور گردان

به کـردارم بده صیـقل ، آنگاه       ترا بر کرده‌ام مســــــرور گردان

درین دنیای وانفســـا ، خدایا       مرا بر نفس خویش منصور گردان

خدایا وســــــعت رزق برایم       مقرر کرده و مســــــطور گردان

بســی نعمت بنمودی عطایم       مرا بر نعمتت مشـــــکور گردان

کتابنامه

1.      پژوهش و تحقیق - جورج سوروس و انقلاب‌های مخملین ، انتشارات مؤسسه تحقیقاتی و مطالعاتی ابرار معاصر ایران ، چاپ دوم / شهریور 85 .

2.      حسن‌بیگی ابراهیم ، نگرش راهبردی ، دانشگاه عالی دفاع ملی ستاد کل نیروهای مسلح ، شماره 88/اسفند 86 .

3.      حسینی حسن ، راه سوم ؛ راهبرد امنیت ملی و سیاست خارجی جان کری ، پژوهشکده مطالعات راهبردی ، چاپ اول / 1383 .

4.      نای . جوزف اس ، قدرت نرم (ابزارهای موفقیت در سیاست بین‌الملل) ، ترجمه روحانی سیدمحسن و ذوالفقاری مهدی ، دانشگاه امام صادق (ع) ، چاپ دوم / 1388 .

5.      داددرویش رضا ، کتاب آمریکا (6) ویژه دیپلماسی عمومی ، انتشارات مؤسسه تحقیقاتی و مطالعاتی ابرار معاصر ایران ، چاپ اول / 84 .

6.      عبدالله‌خانی علی ، رویکردها و طرح‌های آمریکا در باره ایران ، انتشارات مؤسسه تحقیقاتی و مطالعاتی ابرار معاصر ایران ، چاپ اول / 1385 .

7.      کولایی الهه ، افسانه انقلاب‌های رنگی ، انتشارات مؤسسه تحقیقاتی و مطالعاتی ابرار معاصر ایران ، 84 .

8.      مطالبات غیرقانونی - بازخوانی وقایع قبل و بعد از انتخابات 22 خرداد 88 ، موسسه فرهنگی هنری قدر ولایت ، چاپ اول / 1388.

9.      ویلاتیوفیل ، 22 خرداد 88 - انتخابات ایران خواست مردم ایران ، 88 .

10. خبرگزاری ایرنا www.irna.ir

11. خبرگزاری بی بی سی  www.B.B.C.co.uk/persian

12. رجانیوز www.Rajanews.com