به نام خداوند خنداننده و گریاننده

قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُون

درآمد

دین مبین اسلام، دین افراط و تفریط نمی‌باشد، بلکه رعایت شأن تعادل از مهم‌ترین شاخصه‌های آن است. اسلام با این که دین لذت‌گرایی مطلق نیست، انزوا و محرومیت از مواهب الهی را بر نمی‌تابد. شادی و شادمانی مشروع از جمله مواهب الهی است.

مفهوم شادی و اندوه

شادی و سرور یعنی خوش‌حالی و خوش‌حال ‌گشتن. واژه مخالف شادی، غم و اندوه می‌باشد که به گرفتگی دل معنا شده است.(معین:1388)

شاد زیستن در آموزه‌های دینی

 دین مبین اسلام که معارف آن از طریق پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) به ما رسیده، با هرزگی، بزه‌کاری و پوچ‌گرایی مخالف است ولی راه‌های رسیدن به لذت‌های مشروع و ماندگار را ارائه می‌کند که به خاطر رعایت اختصار به مواردی از آن اشاره می‌شود:

1.    نعمت خداوندی شایسته شادمانی مؤمنین

خداوند متعال در قران کریم فرموده است: "(تو اى پیامبر) بگو که شایسته است به فضل خدا و به رحمت او خرسندى کنند، که فضل و رحمت خدا بهتر است از آنچه جمع مى‏کنند."[i]

آموزگار بشریت، رسول اکرم(ص) در وصیت خود به علی(ع) فرموده است:

خداوند به حکم و فضل خود، آسایش و شادمانی را در یقین و خشنودی از مقدرات قرار داد.[ii]

رضا بده از جبین گره بگشای

که بر من و تو در اختیار نگشاده است

2.   امید، نشاط و ادخال سرور ره‌آورد مسلمانی

امید، حسن ظن، خوش‌خلقی، مهرورزی و انبساط خاطر از ره‌آوردهای مسلمانی و مسلمان‌زیستن است.

پیامبر متبسم: پیامبر گرامی اسلام(ص) در غیر اوقاتى که قرآن بر او نازل می‌شد، و یا موعظه می‌کرد، از مردم تبسمش بیشتر بود. و گاهى که خنده می‌کرد بدون قهقهه بود.(سنن‌النبی)

صدقه، شادی‌بخش دل‌ها:از آن حضرت روایت شده است که فرمود: صدقه را فراموش نکنید که ده خاصیت دارد، پنج تا در دنیا و پنج تا در آخرت، اما در دنیا: مال و بدن را پاک مى‏کند، داروى بیماران، و شادى‏بخش دلها، مال را زیاد و روزى را وسیع مى‏کند،... .(نصایح،ص 301)

مؤمن و منافق: آن حضرت فرمود: مومن خوش‌برخورد و بذله‌گو و منافق، اخمو و خشم‌جو است.[iii]

علی و شادمانی: على علیه السّلام فرموده است: فرح و شادمانى باعث بهجت و انبساط روح و مایه تهییج وجد و نشاط است.[iv]

آنجا که سخن از فعالیتهای اجتماعی و معاشرت با مردم است، اسلام چهره شاد و متبسم را می‌پسندد.

چهره مؤمن: از معصوم(ع) نقل شده است که فرمود: مؤمن شادی‌اش در چهره و غمش در نهان است.[v]

خوشمزگی: حضرت امام باقر(ع) فرمود: خدای عز و جل آن کس که در میان جمعی شوخی و خوشمزگی کند دوستش دارد در صورتی که فحشی نباشد.[vi]

گفتم هوای میکده غم می‌برد ز دل

گفتا خوش آن کسان که دلی شادمان کنند

شادمانی محبان اهل بیت: امام صادق(ع) فرمود: خدا رحمت کند شیعیان ما را که از زیادى گِل ما به وجود آمده و با آب محبّت ما خمیر شده‏اند، در غم ما غمگین و در شادى ما شادمانند.[vii]

حسنه تبسم: امام صادق (ع) فرمود: هر که از چهره برادر مؤمنش گرد و غبار غم بزداید خدا براى او ده حسنه مى‏نویسد، و کسى که بر چهره برادرش تبسّم زند براى او حسنه‏اى است.

خنده مسیح: حضرت امام کاظم علیه‌السلام فرمود: یحیى بن زکریا علیه‌السلام این گونه بود که گریه می‌کرد و نمی‌خندید، و عیسى بن مریم علیه‌السلام این گونه بود که هم می‌خندید و هم گریه می‌کرد، و آن‌چه عیسى علیه‌السلام می‌کرد بهتر بود از آنچه یحیى علیه‌السلام می‌کرد.[viii]

توضیح : قطعا حضرت عیسی(ع) و هم‌چنین حضرت یحیی(ع) مأمور به امر الهی بودند. پیام این حدیث توصیف غم و شادی در دل و چهره مؤمن است که روایت آن نقل شد.

تبسم=عبادت: امام باقر(ع) فرمود: هیچ عبادتى مانند خوشحال‌کردن مؤمن نیست.

3.   عوامل ایجاد نشاط

عوامل مختلف مادی و معنوی در ایجاد و استمرار نشاط و شادی نقش دارند. از جمله :

الف- عوامل روحی و اعتقادی شامل:

1.   ارتباط با او که می‌خنداند و می‌گریاند[ix]

خداوند در قرآن مجید می‌فرماید "أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوب"

آگاه باشید، تنها با یاد خدا دلها آرامش مى‏یابد! "(الرعد-28)

دل که آرام گیرد به یاد خدا

به غیر خدا دل ببندد چرا (نگارنده)

تو با خدای خود انداز کار و دل خوش دار

که رحم اگر نکند مدعی، خدا بکند

2.   رضایت‌مندی(رضیً بضائک)

از حضرت علی(ع) نقل شده است که فرمود: کسی که راضی به قضا است، زندگی‌اش خوش است.

انسان موحد، تسلیم خدا و مقدرات او و موجودی مثبت‌نگر و اهل فال نیکوزدن است.

منم که شهره شهرم به عشق‌ورزیدن

منم که دیده نیالوده‌ام به بد دیدن

وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم

که در طریقت ما کافری است رنجیدن(حافظ)

3.   عمل به وظیفه

نفسِ عمل، برخاسته از انگیزه و خواست درونی است. انجام عمل در چهارچوب مسئولیت‌پذیری که به مراتب زیر قابل تقسیم است، نشاط وجدان را در پی خواهد داشت:

الف) عمل شخصی مانند احترام به والدین(و بالوالدین احسانا)، نتیجه مطلوب از تحصیل و یا هر عمل فردی دیگر.  

ب) عمل اجتماعی

به قول ویل دورانت هیچ دینی به اندازه اسلام، پیروان خود را بر تثبیت و استحکام قوا و نوع‌دوستی و تعاون سفارش نکرده است. "َ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى"[x]

ج) عمل دینی

حضرت امام علی(ع) فرموده است: هر کس در انجام وظیفه کوتاهی کند به غم مبتلا می‌شود.[xi]

4.   تلقین

نیت، انگیزه، اندیشه، اراده،حافظهّ اعتقاد و از جمله تلقین(قبل از عمل) ساختار وجودی را آماده می‌کند تا در پرتو عمل، فرد هدایت‌شده، تربیت شود.

5.   یادآوری نعمت‌ها

یک از شیوه‌های کسب نشاط درونی، یادآوری سرمایه‌های خدادادی جهت ایجاد و تقویت حس قدردانی است. "...اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُم..."[xii]

از دست و زبان که برآید

کز عهده شکرش به در آید

6.   سحرخیزی

همان‌طور که مشاهده بعضی مناظر و مکان‌ها، مایه نشاط انسان است، قرارگرفتن در ظرف زمانی خاص نیز فرح‌زاست.

نفس باد صبا مشک‌فشان خواهد شد

عالم پیر دگرباره جوان خواهد شد(حافظ)

7.   ایجاد فضای مفرح

ولی امر مسلمین – حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مد ظله‌العالی) در مهر ماه سال 1390 موضوع بسیار مهم و زیربنایی «سبک زندگی» را در سفر به خراسان شمالی مطرح فرمود. معظم‌له در بخشی از بیاناتشان فرمود؛ «رفتار اجتماعى و سبک زندگى، تابع تفسیر ما از زندگى است: هدف زندگى چیست؟ هر هدفى که ما براى زندگى معین کنیم، براى خودمان ترسیم کنیم، به طور طبیعى، متناسب با خود، یک سبک زندگى به ما پیشنهاد می‌شود. یک نقطه‌   اصلى وجود دارد و آن، ایمان است. یک هدفى را باید ترسیم کنیم - هدف زندگى را - به آن ایمان پیدا کنیم. بدون ایمان، پیشرفت در این بخشها امکان‌پذیر نیست؛ کارِ درست انجام نمی‌گیرد.»

 بر تک تک ما به عنوان پیروان آن حضرت است که با شناخت «سبک زندگی» مورد نظر؛ اولا آن را در عرصه‌های مختلف زندگی خویش عملی سازیم و در ثانی با شناساندن این سبک دیگران را به منویات و نظر ولی امر مسلمین که برگرفته از معرفت اسلامی است رهنمون سازیم. عنایت الهی همراه شد، مطالبی به صورت مسلسل با عنوان «سبک زندگی» و با اختصاص هر بخش به یک موضوع کاربردی و متناسب با مسائل روز از آن سال تا امروز ارائه شد. اولین شماره از سلسله مطالب سبک زندگی، با عنوان نوروز در آستانه عید سال 1391 و در سال‌های بعد نیز 10 شماره دیگر تنظیم و منتشر گردید و لذا موضوع نوروز مجددا در دسترس همراهان گرامی قرار داده می‌شود. باشد که قبول افتد. انشاءالله

خدایا؛

مرا توفیق بندگی ده

دلم را زنده دار و زندگی ده(اوحدی مراغه‌ای)

اول) نوروز

نوروز به معنای روز نو است و در اصطلاح رایج این مرز و بوم به نخستین روز فروردین گفته می‌شود. احادیثی در منابع روایی در این باره آمده است که برخی آن را تایید و برخی نفی کرده‌اند. به نظر می‌رسد رد و یا تایید روایات مربوط به نوروز به رسم‌های ناپسند و یا پسندیده نوروز برمی‌گردد.

این احتمال هم وجود دارد که روایت تایید، شاید به جهت نزدیک بودن این روز با حادثه غدیر و ولایت حضرت امیرالمومنین(ع) باشد چرا که بر اساس برخی محاسبات ریاضی و نجومی، جریان غدیر در سال دهم هجرت در روز 27 اسفند ماه به وقوع پیوسته است. پیامبر اکرم(ص) نیز تا سه روز جهت بیعت‌گرفتن در سرزمین غدیر درنگ فرمود. پس نوروز سال دهم هجری هم‌زمان با غدیر بود.

برخی سنت‌های خوب نوروز که اسلام به صورت کلی بر آنها تاکید دارد:

1. نظافت و خانه‌تکانی؛ از پیامبر (ص) نقل شده است: خداوند زیباست و زیبائى را دوست دارد و سخاوتمند است و سخاوت را دوست دارد و پاک است و پاکیزگى را دوست دارد،

2. نیکوکاری؛  از معصوم(ع) نقل است که فرمود: خداوند متعال نیکوکارى را براى آدمیان غنیمت قرار داده است،

3. کمک به نیازمندان، به ویژه خویشان و بستگان،

4. توجه به سالمندان؛ پیامبر اعظم(ص) فرمود: کسى که برترى پیرمرد سالمند را دانسته و به خاطر سن او احترامش نماید، خداوند او را از وحشت روز قیامت ایمن مى‏نماید،

5. مهر و محبت به یکدیگر، صله رحم و دید و بازدید دوستان،

6. روی‌آوردن به پاکی و طهارت معنوی با رفتن به قبرستانها و اماکن مذهبی و زیارت‌گاه‌ها با ذکر و دعا.

البته در عید امسال با توجه به شرایط سخت کرونایی، رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی بسیار ضروری و در اولویت است.

رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) قطعه شعری در وصف نوروز دارد که سه بیت آن تقدیم می‌گردد:

باد نوروز وزیده اســت به کوه و صحرا

جامه عید بپوشــند، چه شاه و چه گدا

همه در عیـد به صحرا و گلستان بروند

من سرمست، ز میخانه کنم رو به خدا

عیــد نوروز مبارک به غنى و درویش‏

یار دلـدار، ز بتخانه درى را بگشــــا

منابع :

1 - مفاتیح‌الحیاه ، آیت‌الله جوادی عاملی ، بهار 1391/چاپ یازدهم

2 - نرم‌افزار دیوان امام خمینی(ره) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

3 – www.khamenei.ir

4 – نرم‌افزار گنجینه روایات، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی

به نام خداوند خنداننده و گریاننده

قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُون

دین مبین اسلام، دین افراط و تفریط نمی‌باشد، بلکه رعایت شأن تعادل از مهم‌ترین شاخصه‌های آن است. اسلام با این که دین لذت‌گرایی مطلق نیست، انزوا و محرومیت از مواهب الهی را بر نمی‌تابد. شادی و شادمانی مشروع از جمله مواهب الهی است.

شادی و سرور یعنی خوش‌حالی و خوش‌حال ‌گشتن. واژه مخالف شادی، غم و اندوه می‌باشد که به گرفتگی دل معنا شده است.

دین مبین اسلام که معارف آن از طریق پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) به ما رسیده، با هرزگی، بزه‌کاری و پوچ‌گرایی مخالف است ولی راه‌های رسیدن به لذت‌های مشروع و ماندگار را ارائه می‌کند.

چهار سال قبل مقاله تقریبا مفصلی را درباره "شادزیستن" به رشته تحریر درآورده و در همین دیدارگاه درج نمودم که الحمدلله مورد استقبال نیز قرار گرفت. با توجه به تقارن سال جدید با ماه مبارک رجب و وجود اعیاد مبارک در این ماه و ماه شعبان، بر آن شدم تا عین آن مقاله را مجددا برای بازخوانی دوستان عزیز در دسترس قرار دهم. باشد که خداوند سالی توأم با سعادت و سلامت، و سرور و شادمانی برای همه ایرانیان مقدر فرماید.

برای مطالعه متن مقاله

سبک زندگی

بعد از فرمایش مقام معظم رهبری در مهر ماه سال 1391 پیرامون سبک زندگی، بر آن شدم تا سلسه‌ مطالبی را در باره "سبک زندگی" که برگرفته از تعالیم اسلامی است تنظیم و درج نمایم که اولین موضوع نوروز و دومین مطلب در باره مشارکت سیاسی بود و در شماره سوم که در آستانه سیزده فروردین 1392 مقارن با روز طبیعت با عنوان محیط زیست منتشر شد و اینک بازنشر می‌یابد.

محیط زیست

خدای سبحان، نظام کیهانی و زمین و محیط زیست را آفرید و آن‌ها را در اختیار انسان نهاد تا او را بر اساس دستورهای خود بیازماید و ببیند که وی ... چگونه از این امانت الهی در مسیر طاعت خالق بهره می‌گیرد و با نعمت‌های زیست‌محیطی پروردگار چگونه رفتار می‌کند؟

در آموزه‌های دینی توجه ویژه‌ای به محیط زیست شده و برای کسانی که در جریان احیا و نگهداری آن می‌کوشند پاداش مادی و معنوی فراوانی ذکر شده است؛ رسول خدا(ص) می‌فرماید: هرکس درختی بکارد خدا به اندازه محصول آن برایش پاداش می‌نویسد.

آن حضرت در جای دیگر فرموده است: خدا پاک است و پاکی را دوست دارد، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد ...، پس آستان زندگی خود را پاکیزه کنید. از این حدیث شریف نکاتی استنباط می‌شود:

1 . انسان خیلفه خداست و خلیفه خدا باید سنت و سیرت او را سیره خود قرار دهد.

2 . بوی خوش و پاکیزگی ، روح را لطیف می‌کند ، زیرا جان آدمی مجاور بدن او است.

3 . فرمان مذبور از منظر حدیث‌شناسی ، همگانی ، همیشگی و همه‌جانبه و فراگیر است.

4 . فضای پاک و خوش‌بو ، محبوب خدای جمیل است که زیبایی و خوش‌بویی را دوست دارد.

رسول گرامی اسلام(ص) فرمود سه گروه بر اثر سه کار ناروا از رحمت خدای سبحان دورند:

1 – کسی که مکان عمومی ]خیابان، سایه‌بان، بوستان و محل نزول مسافران[ را آلوده کند؛

2 – کسی که از آب نوبه‌ای(سهمیه‌بندی‌شده) جلوگیری کند؛ یعنی نوبت دیگران را رعایت نکند؛

3 – کسی که سد معبر کند و مانع عبور عابران شود.

اطفاء حریق و خودداری از آتش‌افروزی در طبیعت

پیامبر اعظم(ص) فرموده است : هر کس خطر آتش‌سوزی را از مسلمانان باز دارد بهشت بر او واجب می‌شود.

13 فروردین در فرهنگ ما ایرانیان روز طبیعت و گردش در صحرا و جنگل و بوستان است و لذا چه زیباست که از زیبایی‌های خدادادی بهره ببریم. زیبایی‌هایی که به قول سعدی شیرازی از غیب هزار لباس رنگارنگ بر آن پوشانده شده است تا ما مدهوش نگارش مهندسان غیب شویم:

مهندسان طبیعت ز جامه‌خانه غیب

هزار حله برآرند مختلف الوان

زکارگاه قضا در درخت پوشانند

قبای سبز که تاراج کرده بود خزان

پس بیائیم از زیایی‌های طبیعت بهره گیریم و با آتش‌زدن درختان، لگدمال‌کردن سبزه‌ها و در پایان روز با رهاکردن زباله در این سفره هزار رنگ، طبیعت را نیازاریم.

منابع:

1 - مفاتیح‌الحیاه، آیت‌الله جوادی عاملی، بهار 1391/چاپ یازدهم

2 – نرم‌افزار گنجینه روایات، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی

3 – نرم‌افزار درج مهر، سازمان میراث فرهنگی(سابق) کشور

پانوشت:

به نام خداوند خنداننده و گریاننده

قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُون

درآمد

دین مبین اسلام، دین افراط و تفریط نمی‌باشد، بلکه رعایت شأن تعادل از مهم‌ترین شاخصه‌های آن است. اسلام با این که دین لذت‌گرایی مطلق نیست، انزوا و محرومیت از مواهب الهی را بر نمی‌تابد. شادی و شادمانی مشروع از جمله مواهب الهی است.

مفهوم شادی و اندوه

شادی و سرور یعنی خوش‌حالی و خوش‌حال ‌گشتن. واژه مخالف شادی، غم و اندوه می‌باشد که به گرفتگی دل معنا شده است.(معین:1388)

ادامه مطلب...

سبک زندگی 10- زندگی شاهانه

لَقَدْ کانَ فی‏ قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِأُولِی الْأَلْبابِ ما کانَ حَدیثاً یُفْتَرى ... [1] 

درآمد

ولی امر مسلمین مهر ماه سال گذشته در باره سبک زندگی فرمود؛ "رفتار اجتماعى و سبک زندگى، تابع تفسیر ما از زندگى است." این فرمایش معظم‌له برایم دست‌مایه شروع بحث جدیدی با عنوان سبک زندگی شد. در اولین شماره که در آستانه سال نو به رشته تحریر در آمد، نگاهی فرصتی از منظر معارف دینی به نوروز داشت، 12 فروردین که روز جمهوری اسلامی است بهانه انتخاب عنوان مشارکت سیاسی شد و در شماره‌های بعدی به ترتیب به محیط زیست، سلامتی، خوش‌خویی، وظایف حاکمان و کارگزاران، نکاتی از معارف رضوی و دشمن‌شناسی و بالآخره سبک زندگی 9 که در آستانه میلاد مسعود امام دین اسلام و رئیس مذهب جعفری نوشته شد، قطراتی از معارف نبوی را به خود اختصاص داد. اینک در آستانه سی و ششمین سال پیروزی انقلاب اسلامی که منجر به سقوط و فروپاشی حکومت دو هزار و پانصد ساله پادشاهی شد، سبک زندگی شاهانه که بر خلاف شماره‌های قبلی سبکی سلبی و عبرت‌آموز می‌باشد، را معرفی می‌کنم. ادامه مطلب

سبک زندگی 9

71 قطره از دریای معارف نبوی 

درآمد

بالآخره روز دوزادهم ربیع‌الاول سال 53 قبل از هجرت به روایت اهل سنت و هفده ربیع‌الاول همان سال به اعتقاد شیعه، ارداه خداوند بر این قرار گرفت تا سرور مخلوقات عالم طبیعت و ماواء طبیعت که اساسا عالم خلقت به بهانه خلقت او خلق شده است و نور وجود آن حضرت و آل اطهارش قبل از خلقت آدم ابوالبشر خلق شده بود، پا به عرصه خاکی بگذارد. او که حیات مادی‌اش مایه هدایت بشر بود و وقتی به سوی حق پر کشید، رحمتش تا قیامت بر امتش ساری و جاری است. هفدهم ربیع‌الاول سال‌روز میلاد با سعادت سلاله پاک آن حضرت، امام جعفر صادق(ع) نیز هست. از رسول مکتب اسلام و هم‌چنین از امام مذهب جعفری هزاران روایت صحیح نقل شده که راهنمای زندگی دنیا و آخرت بشر است. به بهانه سال‌روز این دو میلاد مبارک و هفته وحدت از دریای معارف آن دو نور خلقت، قطـره‌ای بر می‌گیـریم تا در سبک زندگی آویزه گوش و نقشه راهمان باشد. انشاءالله

ادامه مطلب از اینجا دنبال فرمائید

- لَوْلَاکَ مَا خَلَقْتُ الْأَفْلَاکَ ... .(بحارالانوار،ج54 )

به مناسبت 13 آبان روز ملی مبارزه با استکبار جهانی

مرگ بر آمریکا

مقدمه

حضرت امام خمینی(ره) در چهارم آبان سال 1343 نسبت به تصویب لایحه کاپیتولاسیون(قضاوت کنسولی) در مجلس سنا موضع تندی را اتخاذ و آن را به شدت محکوم کرد . رژیم شاه این حرکت حضرت امام را بر نتابید و در 13 آبان همان سال آن حضرت را در قم دستگیر و روانه زندان کرد . 15 سال بعد دانشجویان پیرو خط امام که "دشمن‌شناسی" را از مراد خویش فراگرفته بودند ، لانه جاسوسی شیطان بزرگ در تهران را به اشغال خود در آوردند و حضرت امام نیز این حرکت انقلابی را "انقلاب دوم" نامید . دشمنی آمریکا با ملت انقلابی ایران کماکان ادامه یافت ، چرا که انقلاب ایران ؛ یک انقلاب اسلامی بوده و آمریکا نیز دشمن اسلام و "جنگ تمدن‌ها"  ارمغان او در مقابل تمدن اسلامی است.

در آستانه 13 آبان روز ملی مبارزه با استکبار جهانی و هم‌چنین در آستانه ماه محرم که حضرت امام حسین(ع) حج تمتع را ناتمام گذاشت و روانه کربلا شد تا دین جدش رسول اکرم(ص) را که توسط یزید به بازیچه گرفته شده بود احیاء کند ، بازخوانی "دشمن‌شناسی" به عنوان سبک زندگی ضروری می‌نماید. دشمنی اگر به ظاهر دست دوستی به طرف ملت ما دراز کند ، بی‌گمان با چنگال چدنی و دستکش مخملین است .

مَا نُهِیتُ عَنْ شَیْ‏ءٍ بَعْدَ عِبَادَةِ الْأَوْثَانِ مَا نُهِیتُ عَنْ مُلَاحَاةِ الرِّجَال

پیامبر(ص) فرمود : بعد از نهی از پرستش بت‌ها ، از چیزی به اندازه دشمنی با مردم نهی نشده‌ام .

دشمنی به تناسب مورد ، گاه با عبادت و گاه گناه شمرده می‌شود ، از این رو در قرآن ؛ هم به آن امر و هم از آن نهی شده است . خدا مؤمنان را در باره شیطان ، منافقان و ملحدان به دشمنی توصیه کرده است . در مقابل ، از دشمنی با اولیای الهی و مؤمنان نکوهش شده است. 

اقسام دشمنی و نحوه برخورد با آن :

دشمن ؛ یا دشمن شخص است و یا دشمن مکتب(دین) و لذا برخورد با هر یک به گونه‌ای و متفاوت با دیگری است :

1.    دشمن شخص : توصیه‌های دین بر چگونگی برخورد با این دسته از دشمنان که از زبان ائمه اطهار(ع) جاری شده است عبارتند از : 

الف) رعایت عدالت و انصاف در رفتار مسلمانان با دشمنان خویش . امام صادق(ع) فرمود : مؤمن به دشمنانش ظلم نمی‌کند .

ب) نهی از کتمان شهادت برای دشمن : امام علی(ع) فرمود : پرهیزگار ... از شهادت به حق به سود دشمن دریغ نمی‌ورزد .

ج) وفای به عهد : امیر مؤمنان علی(ع) فرمود : اگر با دشمنت پیمان بستی یا تعهدی که به وی سپردی ، با وفا به عهد خود ، از آن(پیمان یا تعهد) محافظت کن و ... .

د) گذشت از دشمن : امبر مؤمنان علی(ع) فرمود : گرامی بدار کسی را که تو را دوست می‌دارد و از دشمنت درگذر که برای تو فضیلت خواهد بود .

ح) سکوت و حلم در برابر دشمن : حضرت علی(ع) به قنبر فرمود : سوگند به آن کسی دانه را شکافت و انسان را آفرید ، هرگز مؤمن با چیزی مانند حلم ، خدایش را خشنود نکرد و با چیزی مانند خاموشی ، شیطان را خشمگین نکرده و با چیزی مانند سکوت ، احمق را کیفر نداده است .

و) رعایت حقوق دشمن شاکی : امام سجاد(ع) فرمود : حق کسی که با تو خصومتی دارد و از تو شکایت کرده این است که اگر مدعایش حق است ، تو شاهد او ضد خود باشی و حق او را کامل ادا کنی و اگر مدعایش دروغ است با او مدارا کنی و ... .

2.   دشمن دین : دشمن دین خطرناک‌تر از دشمن شخصی است ، از این رو خدا در قرآن فرمود : "شیطان دشمن شماست پس او را دشمن بدانید . بنا بر این برخورد با دشمن دین بسیار حساس‌تر و مستلزم مراقبت است .

حضرت امام خمینی(ره) که در دشمن‌شناسی شهره عام و خاص در میان دوست و دشمن بوده است در باره دشمن دین و دیانت ، بارها تذکر و هشدار داده است . آن حضرت اسرائیل را "دشمن اسلام و ایران" و آمریکا را "دشمن درجه اول ایران اسلامی" و هم‌چنین "مروجان اسلام آمریکایی" را "دشمن رسول‌الله(ص)" معرفی کرده است .

مقام معظم رهبری(مد ظله‌العالی) نیز مکرر نسبت به کیدهای دشمنان دین و دیانت هشدار داده و از جمله در پیام سال جاری به حجاج بیت‌الله‌الحرام ؛ "اتّحاد و برادری مسلمانان در زیر لوای توحید" و "شناخت دشمن و مقابله با نقشه‌ها و شیوه‌های او" را از بارزترین درسهای حج نامیده و در باره شناخت دشمن و مقابله با نقشه‌های آن فرموده است :

اوّلاً وجود دشمن کینه‌توز را نباید به دست غفلت و فراموشی سپرد و مراسم چندباره‌ رمی جمرات در حج، نشانه نمادین این حضور ذهن همیشگی است.

ثانیاً‌ در شناخت دشمن اصلی که امروزه همان جبهه‌ استکبار جهانی و شبکه‌ جنایت‌کار صهیونیسم است، نباید دچار خطا شد.

ثالثاً‌ شیوه‌های این دشمن عنود را که تفرقه‌افکنی میان مسلمانان، و ترویج فساد سیاسی و اخلاقی، و تهدید و تطمیع نخبگان، و فشار اقتصادی بر ملّتها، و ایجاد تردید در باورهای اسلامی است، باید به خوبی تشخیص داد و وابستگان و ایادی دانسته و نادانسته‌ آنان را از این راه شناسایی کرد.

برخی تدابیر نسبت به دشمن دین :

الف) کوتاه نیامدن از هدف(مخالفت با شرک‌ورزیدن دشمن) : رفتار حضرت ابراهیم(ع) و پیروان او در برخورد با دشمن دین الگوی مناسبی است . امام صادق(ع) فرمود : هرکس کافری را دوست بدارد ، با خدا دشمنی کرده است و ...

ب) عزت در برابر دشمن : امام باقر(ع) فرمود : هنگام نیازمندی از دشمنان ما یاری نجوئید و ... .

ج) پرهیز از همگونی با دشمن : همگون نشدن با دشمن در سبک زندگی از جمله پوشش ، تغذیه، معاشرت روزانه و ... . رسول خدا(ص) فرمود : ... به روش دشمنانم رفتار نکنید که اگر چنین کردید از دشمنان من به شمار می‌آیید چنان که آنان دشمنانم هستند .

د)آمادگی دفاعی همه‌جانبه : هوشمندی و آمادگی همه‌جانبه مسلمانان در برابر ترفندهای دشمن به سفارش قرآن که می‌فرماید : شمامؤمنان باید با کافرانی که پیرامون شمایند ، آن‌چه در توان دارید از نیروهای رزمی و اسبان بسته(آماده نبرد) فراهم آورید ... .

امام علی(ع) فرمود : پیش از آن که آنها(دشمن) با شما بجنگند ، برای نبرد با آنان و دفاع از خود کاملا آماده باشید .

ح) تقیه در برابر دشمن : امام صادق(ع) فرمود : مؤمن ، مجاهد است ، زیرا با دشمنان خدا در دولت باطل با تقیه و در دولت حق با شمشیر مبارزه می‌کنند .

و) دعا برای دفع شر دشمن : اما سجاد(ع) فرمود : خدایا با چشمانی که]هرگز[ به خواب نرود مرا پاس دار ؛ و با پایه و اساسی که]هرگز[ تنزل نیاید مرا نگهدار ؛ ... و ای صاحب لطف همیشگی و ای صاحب کرامت بی‌شمار ! بر محمد و آل محمد درود فرست و شر]دشمن[ را از من دفع کن . ]خدایا[ به کمک تو من با او روبه‌رو می‌شوم و از شرش پناه می‌جویم و یاری می‌طلبم . پس با قدرت و قوت خودت مرا از شر او رهایی بخش ، ای مهربان‌ترین مهربانان .(صحیفه سجادیه) به تعبیر ابوسعید ابوالخیر که گفت :

من عاجزم از جهان و دشمن      ای صاحب ذوالفقار وقت مدد است

سبک زندگی 7 – یازده نکته رضویه

یازدهم ذی‌القعده که امسال با 26 شهریور مصادف شده ، سال‌روز میلاد حضرت علی بن موسی الرضا امام هشتم (ع) است . به همین مناسبت این شماره "سبک زندگی" برگرفته از کلام گهربار آن حضرت می‌باشد . البته احصاء و درج همه آنچه سبک زندگی را از کلام حضرتش به ما می‌آموزد ، از عهده حقیر و حوصله این مقاله خارج می‌باشد و لذا 11 روایت کوتاه ولی پرمعنا به عدد روز میلاد آن حضرت تبرکاً تقدیم می‌‌گردد :

1.    علم‌آموزی : کسی که علم ندارد نباید از یادگیری شرم کند .

2.   صله رحم : خدا تقوای الهی را با صله رحم همراه ساخت ... .

3.   عقل : دوست هرکس عقل او ، و دشمنش جهل او است .(عترت)

4.   ایمان : ایمان چهار رکن است : توکل بر خدا ، رضا به قضای خدا ، تسلیم به امر خدا و واگذاشتن کار به خدا . (عترت)

5.   معاش خانواده : هر کس روزی را از راه حلالش بجوید و برای خود و خانواده‌اش هزینه کند همانا مجاهد در راه خداست ... .

6.   بوی خوش : خوب است که مرد هر روز از عطر و بوی خوش بهره گیرد ... .

7.   غذا خوردن و سلامتی :

1- به اندازه‌ای غذا بخور که متناسب بدنت باشد . بیشتر از آن ارزش غذایی ندارد ... .(مستدرک الوسائل،ج16،ص220)

2- اگر مردم کم غذا بخورند بدن‌هایشان اعتدال و استواری یابد .

8.   خواب [به موقع و به اندازه] به تن، قدرت و نیرو می‌بخشد .

9.   میوه بِه : بِه بخورید که موجب فزونی عقل است .

10. دوستی با یکدیگر : به دیدن یکدیگر بروید تا یکدیگر را دوست داشته باشید و دست یکدیگر را بفشارید و به هم خشم نگیرید .

11. قناعت : باید هزینه خود و خانواده‌ات بر پایه میانه‌روی باشد .

سالروز میلاد ستاره هشتم آسمان امامت و ولایت بر همه مسلمانان مبارک باد

پانوشت :

سبک زندگی6- وظایف حاکمان و کارگزاران

در آغازین‌ روزهای امسال و در آستانه روز جمهوری اسلامی ، سبک زندگی به "مشارکت سیاسی" اختصاص یافت و سبک سیاسی زندگی مردم مورد بازخوانی و تاکید قرار گرفت ؛ چندی بعد شماره پنجم سبک زندگی با عنوان "خوشخویی" ارائه و در باره "اخلاق انتخاباتی" بحث شد و اینک که انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و شوراهای شهر و روستای چهارم به عنوان "نماد مردم‌سالاری دینی" برگزار شده و مردم آگاه ایران با خلق "حماسه سیاسی" و حضور بیش از 70 درصدی خود در انتخابات ، دشمنان این مرز و بوم را مبهوت کرده و از حق خود برای انتخاب کارگزاران نظام استفاده و به وظیفه خویش در برهه حساس زمان ، هم‌چون گذشته عمل کرده و جناب دکتر حسن روحانی به عنوان یازدهمین رئیس قوه مجریه انتخاب شده است ، در آستانه تنفیذ حکم تحلیف ریاست جمهوری ، بر رئیس جمهور به عنوان "کارگزار" نظام است که به وظیفه خویش به درستی عمل نماید . انشاءالله

وظایف حاکمان و کارگزاران اسلامی

حاکم و کارگزار نظام اسلامی بر اساس معارف و آموزه‌های دینی باید ؛

الف) عدالت‌محور ،

صائب تبریزی در باره عدالت چه زیبا سرود :

عدالت عمر جاویدان دهد فرمانرایان را

سبیل خضر کن همچون سکندر آب حیوان را

و باز همو گفت :

عدالت کن در عدل آنچه یک ساعت به دست آید

میسر نیست در هفتاد سال اهل عبادت را

ب) مسئولیت‌پذیر ،

خیرخواه مردم ،

خویشتن را خیر خواهی خیرخواه خلق باش

زانکه هرگز بد نباشد نفس نیک‌اندیش را (سعدی) 

ج) مهربان با مردم ،

بر رعیت مهربانی و به ظالم قهرمان

می‌بری هرجا که باید لطف و قهر خویش کار(صائب تبریزی)

د) بخشنده و ساده‌زیست باشد وظایفی در قبال مردم و ملت جامعه‌اش دارد از جمله :

1 – دانش‌افزایی : تمهید مقدمات تربیت صحیح و رفع جهل و تعلیم علوم و فنون در عرصه‌ها و رشته‌های گوناگون و سوق‌دادن امت اسلامی به سمت تسخیر قله‌های رفیع دانش .

2 – امیدبخشی و تحیرزدایی : دنیای دنیاطلبان ، جامعه اسلامی را بر نمی‌تابد و لذا مدام برای فروپاشاندن آن فتنه می‌کنند . بر حاکم و کارگزار اسلامی است در شرایطی که امت دچار گمراهی و سردرگمی است ، نور امید را در دل‌های ناآرام آنان بیفشاند و مردم را از ناامیدی ، تفرقه و تحیر رهایی بخشد . چرا که "یکى از عواملى که در ذهنیّت کلّ جامعه، به قول روانشناسان "روان‌پریشى" به‌وجود مى‌آورد، ناامیدى و یأس است. گاهى عوامل گوناگونى هم پیدا مى‌شود که به‌طور طبیعى ایجاد یأس مى‌نماید یا امید را ضعیف مى‌کند. همین‌ها را تشویق نمودن و ناامیدى در مردم ایجاد کردن، خیلى خطاست. باید در مردم امید ایجاد شود ." (مقام معظم رهبری) و دسترسی به هدفهای والا در سایه امیدواری است . معظم‌له رسیدن به هدفهای والای انسانی را در سایه امید میسر دانسته و فرموده است: "این ملت بزرگ و شجاع و مؤمن و با قابلیت وقتى می‌تواند به هدفهاى والاى خود دسترسى پیدا کند که به جاى تزریق یأس و نومیدى، امید و آفاق روشن را در مقابل چشم نسل جوان این کشور بگشاید و به جاى ایجاد سوءظن و بدبینى، روح برادرى، وحدت، یگانگى و همدلى در میان مسئولان، و از قِبل مسئولان، در میان مردم توسعه پیدا کند."

چون خود گفتی که ناامیدی کفر است

فرمان تو بردم و امید آوردم (ابو سعید ابوالخیر)

3 – در دسترس مردم بودن : امام صادق(ع) می‌فرماید : هرکس کاری از کارهای مردم را بر عهده گیرد و عدالت پیشه کند و درِ خود را بر روی مردم بگشاید و موانع خود و آنها را از میان بردارد و خدمت به مردم را ملاک کار خود و نظر قرار دهد ، خدا را سزاست که او را در قیامت از هراس خطر آتش دوزخ امان دهد و به بهشت درآورد .

4 – تزکیه نفس و تهذیب : امیر مؤمنان حضرت علی(ع) می‌فرماید : هر کسی که رهبری مردم را می‌پذیرد باید پیش از آن که به تعلیم و تربیت دیگران بپردازد ، به تربیت خود همت گمارد و باید تربیت عملی او پیش از تربیت زبانی او باشد .

5 – حافظ اسرار مردم بودن : امیر مومنان علی(ع) در عهدنامه خود به مالک اشتر فرموده است : باید دورترین مردم از تو و مبغوض‌ترین آنان نزد تو کسانی باشند که در پی عیوب مردم هستند ... پس در پی عیوب مخفی مردم نباش . تو تنها وظیفه داری عیوبی را که برایت آشکار شده است ، تطهیر نمایی و خدا خود رد باره عیوبی که بر تو آشکار نشده داوری خواهد کرد .

پرده‌پوشی از صفات خداوندی است و پرده‌پوش باید بود تا ایمن باشی .

پرده‌پوش خلق باش از صد بلا ایمن نشین

تیره گردد از نفس آیینه چون ستار نیست(صائب تبریزی) .

6 – چشم‌پوشی از خطاها : از دیگر وظایف حاکمان و کارگزاران در نظام اسلامی چشم‌پوشی از خطاها و لغزش‌های مردم و احسان در حق نیکوکاران است . کما این که ما انسانها به در مقابل خطاهای خود از درگاه احدیت تقاضای عفو و بخشش داریم .

فعل‌هایی که زما دیدی و نپسندیدی

به خداوندی خود پرده بپوش ای ستار(سعدی)

7 – محبت به مردم : حضرت امام علی(ع) در عهدنامه مالک اشتر خطاب به او فرموده است : ... از اعماق دلت به مردم احساس رحمت داشته باشد و به آن‌ها محبت کن و لطف خود را از آنان دریغ مدار.

8 - حراست از مرزها : از دیگر وظایف حاکم اسلامی حراست از مرزهای جغرافیایی کشور با به کارگیری ابزارها و امکانات مناسب است .

9 – گزینش صالحان برای مسئولیتها : حضرت امام علی(ع) فرمود : سزاوار نیست برای حاکمان در سه مورد کوتاهی کنند : حراست از مرزها ؛ رسیدگی به حقوق پایمال‌شده ؛ گزینش شایستگان برای مسئولیتهای مختلف.

10 – حمایت از محرومان : امیرالمؤمنان علی(ع) فرموده است : خدا از حاکمان پیمان گرفته است که در برابر پرخوری ستمگران و گرسنگی مظلومان سکوت نکند .

11 – عدم اعتنا به سخن‌چینان : علی(ع) به مالک اشتر فرمود : ... ای مالک ! در تصدیق سخن‌چینان و چاپلوسان هرگز شتاب مکن ، زیر آنان حیله‌گر و فریبکارند ، هر چند خود را همانند خیرخواهان جلوه می‌دهند .

12 – پرهیز از دروغ و خیانت : حضرت امام رضا(ع) فرمود : هرگاه حاکمان دروغ بگویند باران نمی‌بارد و هرگاه سلطان ستم کند دولت سست و بی‌اعتبار می‌گردد .